Antik Yunan Aldatmacası

“Antik Yunan” ‘ın temeli Mezopotamya Uygarlığıdır.

Antik Yunan aldatmacısı; “Batı”, Batı ideolojisi / felsefesi/ dünya görüşünün / uygarlığının  birinci dayanağıdır.  “Batı”, Batı ideolojisi / felsefesi / dünya görüşünün / uygarlığının  ikinci dayanağı ise Yahudi-Hristiyan öğretisidir /  (Kutsal Kitap öğretisi) .

Bu iki dayanak / öğreti ile  Antik Yunan / Helen uygarlığı  devamlı olarak ‘Doğu’ uygarlığının karşıtına/ karşısına konmuştur. Oysa Antik Yunan / Helen uygarlığı ‘Doğu’  uygarlığının karşıtı değildir. Doğu uygarlığının bir parçasıdır , kaynağı Antik Mısır ve Mezopotamya’dır ve ‘Doğu’ uygarlığından kaynaklanmıştır. Antik Yunan Genişletilmiş  Beş Deniz Bölgesi’ne dahildir. (Beş Deniz Bölgesi ayrıca incelenecektir.)

Bu konuda insanlık tarihi açısından çok önemli bir çarpıtma yapılmıştır ve bu  çarpıtma Batı kaynaklıdır. Yani neden Antik Yunanistan-Helen uygarlığı , “Ortadoğu” kavramından - bölgesinden, daha doğrusu Beş Deniz Bölgesinden çıkarılmış ve bunun  karşısına konmuş / oturtulmuştur. Sanki karşıtı imiş gibi. Oysa Antik Yunan kültürünü yaratan kesinlikle “doğu”dur. Bu konuda sayısız kaynak vardır. Batı, köksüzlüğüne bir çare olarak gördüğü bu iki unsura sımsıkı sarılmıştır. Dayanaklarından biri olarak Antik Yunan uygarlığını göstermiş, ikinci olarak da Yahudi-Hristiyan öğretisine, Kutsal Kitaba sarılmıştır. Batı düşüncesi; bu iki unsuru da alıp (bir anlamda ters çevirip), sanki bunlar Doğu’nun karşıtı imiş gibi,  Doğu’nun karşısına koymuştur /  ve “karşıt” yaratılmıştır. Bu ırkçı bir görüştür.  Batı sadece bu iki unsur üzerinde ayakta durur. Bir de bunlara yine kendilerine özgü “hile ve desise” gibi kavramları da eklersek bu üçlü sacayağı altlarından çekildiğinde Batı “yok” tur. Yapılmak istenen bir Doğu-Batı karşıtlığı yaratmak (ırksal ve etniksel bir kurcalama yapmak)  veya bunu körüklemek de değildir. Meseleye böyle bakmamak gerekir. Ancak geçmişimizin doğru bir biçimde ve tutarlı bir şekilde ortaya konması tüm insanlığın yararına olacaktır. Bir çok çarpıtmadan sıyrılmak geçmişi incelemekle mümkün olabilecektir.

Antik Yunanistan-Helen uygarlığı ve Yahudi-Hristiyan öğretisi /  (Kutsal Kitap öğretisi) unsurlarının   kaynağı Mezopotamya’dır. Bu uygarlık Beş Deniz Bölgesine dahildir. Buranın bir parçasıdır. Buradan kaynaklanmıştır.

Antik Yunanistan’da üretilen bütün mitlerin ve efsanelerin kaynağı Mezopotamya ve Mısır’ dır. Bu konuda da sayısız örnek verilebilir.

 “Batı düşüncesinin iki ana kaynağı, Kitabı Mukaddes ve Yunan, Enki’yi biliyordu” dır. (Kramer. Sümer’lerin Kurnaz Tanrısı Enki, 39.) “Enki – Akadca metinlerde adı genellikle Ea diye geçer,- Mezopotamya’dan yayılan ve bugünkü Türkiye ve Kuzey Suriye’yi içine alan Hitit İmparatorluğu’ndan geçerek kadim dünyanın geniş bir coğrafi alanında… tanınır hale gelmişti.” (Kramer. …Enki. 24)

“Enki’nin; İÖ. Üçüncü yüzyılda Babil rahibi Berossus’a atfedilen Yunan metinlerinde Kronos olarak belirmesi, onun hakkında yazılmış Sümerce öykülerden iki bin yıl sonra Mezopotamya edebiyat geleneğinin devam ettiğini gösterir. “ (Kramer,  …Enki. 23)

“Üçüncü binyıldan itibaren Sümer kültürünün ve uygarlığının, doğuda Hindistan’a ve batıda Akdeniz, güneyde eskiçağ Etiyopyasına ve kuzeyde Hazar Denizi’ne kadar yayılmış olduğuna inanmak için geçerli nedenler vardır.” (Kramer, Sümerler. 15)

İÖ ikinci yüzyıldan, İs. Beşinci yüzyıla tarihlenen Yunan Büyü Papirüsleri “Ereskigal” diye bilinmektedir. Yani Sümerli Ereşkigal. (Kramer Enki… 219)

“…Sümer kahramanlık şiirlerinin örüntüsü Yunan, Hint ve German destan malzemesinin örüntüsüyle benzeşir. Konulu şiir gibi biçem ve teknik açısından bu kadar ayrı bir ebedi türün Sümer, Yunanistan, Hindistan ve Kuzey Avrupa’da farklı zaman aralıklarında yaratılmış ve geliştirilmiş olması pek olanaklı görünmediğinden ve Sümer konulu şiirin dördünün içinde en eskisi olduğundan, destan türü şiir kökeninin Sümer’de bulunabileceği sonucuna varmak mantıklı görünmektedir.” (Kramer. Tarih Sümer’de Başlar. 275)

“Batı kültüründe oldukça büyük rol oynamış olan Kitabı Mukaddes’te bu Sümerlerin teolojik, etik ve yazınsal  fikirleri ile koşutluklar bulunduğu görülmektedir. “ (Kramer. Sümerler. 9). Kramer çok sayıda bu koşutlukları kitabında açıklamıştır.

“İbraniler Eski Ahit’lerini, Yunanlılar İlyada ve Odisseia’larını yazmadan bin yıl önce, Sümer’de mitler, destanlar, ilahiler ve ağıtlar ve sayısız atasözü, fabl ve deneme derlemesinden oluşan zengin ve olgun bir edebiyat buluruz.” (Kramer. Tarih Sümer’de Başlar. 14)

“Yunanlılar ve Romalılar, hayvan fablları edebi türünün doğuşunu, İÖ. Altıncı binyılda Küçük Asya’da yaşamış olan Ezop’a bağlarlardı. Buna karşın, Ezop’a yüklenen fabllardan en azından bir kısmının ondan çok önce de var olduğu günümüzde bilinmektedir. Her durumda, ‘Ezopik’ türdeki fabllar Ezop doğmadan bin yılı aşkın zaman önce Sümer’de bulunuyordu. (Kramer. Tarih Sümer’de Başlar. 159)

“Yunanlıların Hades’i, İbranilerin Şeol’ünün Sümercedeki karşılığı  Kur’dur. (dağ/yabancı ülke. Kramer. Tarih Sümer’de Başlar. 194)

“Romalıların Venüs’ü, Yunanlıların Afrodit’i Babillilerin İştar’ı dır. (Kramer. Tarih Sümer’de Başlar. 196)

“Ejderha öldürme teması İÖ. Üçüncü binyılda Sümer mitolojisinin önemli bir motifi olduğuna göre, Yunan ve erken Hristiyan ejderha öykülerinin dokumasındaki ilmeklerin Sümer kaynaklarından geldiğini öne sürmek hiç de akıl  dışı değildir. (Kramer. Tarih Sümer’de Başlar. 211)

 “Hıristiyan kutsal kitap modelinin hegemonyasıyla mücadele eden  Aydınlanma Çağı bilginleri tarafından uygarlığın beşiği olarak görülen Yunan uygarlığı uzun bir süre “mucize” olarak görülmüştür- şu ünlü “Yunan mucizesi”nin işlevlerinden biri de Doğu’yu yok saymaktı. ..Yunan uygarlığının tarihini anlamak için Önasya, İyonya, Hititler, ardından da.. Mezopotamya’ya doğru uzanmak gerekir.” (Jean Bottero Eski Yakındoğu. 24)

“Mezopotamya’nın Batı’ya ilk katkısı doğrudan yazı olmuştur.. Fenikelilerden alınmış o müthiş alfabe sisteminin kökleri Sümer’e, İki Nehir Arasındaki Ülke’ye uzanmaktadır.” (Jean Bottero Eski Yakındoğu. 24)

“Klasik Yunan düşüncesinin temelini oluşturacak olan Heseidos ve İyonyalı filozoflarda, Dicle ve Fırat arasından doğmuş konular bulunmaktadır”. (Jean Bottero Eski Yakındoğu. 29)

“Umarım modern Batı’nın temel direklerinin iki nehir arasında nasıl sağlam köklere sahip olduğunu anlatabilmişimdir.“ (Jean Bottero Eski Yakındoğu. 31)

               

“..bizim astrolojimiz Yunanlılardan, Büyük İskender’in (İÖ. 330’lu yıllara doğru) Yunanistan ve Doğu arasında başlattığı o inanılmaz kucaklaşmadan sonraki Helenistik çağın Yunanlılarından gelmektedir. Oysa açıktır ki, Yunanlılar’da –ki bunu birçok kez dile getirmişlerdir- bu yıldız falcılığını başka yerlerden, daha açıkça söyleyecek olursak, büyük hayranlık uyandıran Mezopotamya’dan ve Babil’den almış olduklarını çok iyi biliyorlardı.” (Jean Bottero Eski Yakındoğu. 187)

“Eski Yunan bile Babil’in uzak ama yoğun ışığıyla aydınlanmıştır. Bunun sonuçları Yunan düşüncesinin oluşum döneminde hemen göze çarpar; Hesiodos’un Theogonia’sı, Mezopotamya Yaradılış Şiiri ile birçok bakımdan uyuşur. Eski Yunan filozoflarının tümü, örneğin kozmogoni alanında, Mezopotamya’nın arkaik mitografyalarının açtıkları yolu tastamam izlerler; her ne kadar onlar bu yoldan giderken düşünüp taşınıp yolu kendi zamanlarına uydurmuş olsalar bile bu durum geniş çaplı, kökten bir bağımlılığın göstergesidir.”  (Bottero, Mezopotamya, Yazı Akıl ve Tanrılar. 24)

“Büyük Hitit İmparatorluğu hakkında bildiklerimiz bize onun da Mezopotamyalı atasına çok şey borçlu olduğunu gösteriyor. Yazıyı, sözcük dağarcığının bir kısmını, edebiyat türlerini, adli, bilimsel tarzların çoğunu ondan almışlardır. Değil mi ki Hititler Küçük Asya’dadırlar, ayrıca Küçük Asya da Ege’ye Yunanistan’a açılmaktadır! Helenistler arasında en tutucuları bile açıkça söylemeseler de Eski Yunan’ın hem kültür hem de başka alanlarda Doğu’dan, yani daha en başından o saygın, o muazzam Mezopotamya’dan ne derece etkilendiğini bugün artık inkar edemiyor.” (Bottero, Mezopotamya, Yazı Akıl ve Tanrılar. 45)

“Bize, “Batı uygarlığına” gelince; ister kabul edelim ister etmeyelim, Hristiyanlıkla başladığı ve Hristiyanlık da bir yandan Kutsal Kitap ideolojisinin, diğer yandan da Yunan-Helen ideolojisinin kavşağında yer aldığı için biz, yani Batı uygarlığı iki yanlı olarak Sümerler ve Babillilerin uzak akrabalarıyız. Sümerler ile Babilliler soy ağacımızın kütüğüne kaydolmuş, ayırdedilebilir ilk atalarımızdırlar. Uzaktan, çok uzaktan, bizim akrabamızdırlar, geçmişimizin bir parçasıdırlar. Geçmiş, onun hakkında edineceğimiz bilginin kesintisiz  olmasına bağlı olduğuna göre, eğer biz de genetik geçmişimizi anlamak, atalarımızı bulmak, mirasımızın er arkaik, en temel bölümünün dökümünü çıkarmak, evrimimizle ilgili bize yalnızca Tarihin sağlayabileceği.. o eşşsiz, o aydınlık açıklamayı elde etmek istiyorsak, işte eski Mezopotamyalılara kadar, yani ufkumuzun en ucuna kadar gitmek zorundayız. Uzun süre, iki ‘mucize’ tarihçilerimizin bu kökenlerimize doğru ilerleyişlerini durdurdu: İlki Tanrı tarafından yazılmış ve bütün sorulara kesin bir yanıt getirmek için insanlara verilmiş ‘dünyanın en eski kitabı’ olan ‘Kutsal Kitap’  imgesiydi; ikincisi ise şu ünlü ‘Yunan mucizesi’ydi, onun çncesindeki evrenin ağaçtan yeni inmiş ya da mağarasından ürkekçe dışarı çıkmış ilkel insanın evreni olduğu sanılırdı.” (Bottero, Mezopotamya, Yazı Akıl ve Tanrılar. 45)

“Uygarlığımızın, düşüncemizin ve bilincimizin İncil’deki İsrail ve Eski Yunan gibi bilinen kaynaklarının ötesinde çok daha eski bir kaynağın, uzaklarda, Tarih’in en uç noktasında bir kaynağın var olduğu.  Bu kaynak Eski Mezopotamya, Sümer ve Akad ülkesidir.  Burada kültürümüzün en arkaik biçimini görürüz: Batı’nın ilk doğuş anlarıdır bunlar.” der ve “Batı’nın ilk atalarının vatanını tanımaya” çalışır (Bottero, Mezopotamya, Yazı Akıl ve Tanrılar. 15)

Bottero, Batı uygarlığının iki temel dayanağını belirterek; ’bu doğuş anları’nı ‘Batının ilk doğuş anları’ olarak niteliyor, oysa bu insanlığın ilk doğuş anlarıydı. Bottero kendisini “eski İsrailoğulları’na bağlayan ‘sempati’ nin aynısını antik Mezopotamyalılar için de duyduğunu” belirterek , alışılagelen Batılı bir anlayışla bir sahiplenme yapıyor.

“Batı uygarlığının köklerine inmek istediğimizde yolumuz üzerinde, yerinden oynatamayacağımız, binlerce yıllık bir gelenek karşımıza dikiliyor; birbirinden ayrı, ama doğa üstü ve akıldışı iki ‘mucize’ gösteriyor bize, ve bunlar da yolumuzu tıkıyor. .. Bat uygarlığı bize dosdoğru Hristiyanlıktan geliyor; Hristiyanlık da iki kültür akımının kavşağında yer almıştır: Bir yanda Kutsal Kitap, diğer yanda da Helen kültürü.” (Bottero, Mezopotamya, Yazı Akıl ve Tanrılar. 49)

Bernal Kara Atena adlı kitabında Yunan tarihine ilişkin iki modeli konu alır: Modellerden biri Yunanistan’ı özünde Avrupalı ya da Ari saymakta, öteki ise Levantlı olarak, Mısır ve Sami kültür alanının periferisinde görmektedir. Bu modellere, “Ari Modeli” ve “Eskiçağ Modeli” adlarını vermiş. Klasik ve Helenistik çağdaki Yunanlılar arasında genellikle kabul edilen görüş “Eskiçağ Modeli” idi. Bu modele göre, Yunan kültürü, Mısır ve Fenikelilerin MÖ. 1500 civarında yaptığı kolonileştirme ve yerli halkı uygarlaştırması sonucunda ortaya çıkmıştır. Ayrıca, Yunanlılar Yakındoğu kültürlerinden çok büyük ölçülerde alımlamalar yapmaya daha sonra da devam etmişlerdir. Çoğumuza doğru diye belletilen Ari Modeli ancak 19. Yüzyılın ikinci yarısında geliştirildi.

“Avrupa merkezci tarih anlayışı, Batı uygarlığını, kendine özgü bir tarihsel gelişmenin ürünü olarak görür. Buna göre, bugünkü Batı uygarlığı, insanlığın genel gelişim çizgisinden ayrılmış, daha verimli bir yola sapmış ve diğer uygarlıklar karşısında üstün konuma gelmiştir. Yani, Avrupa merkezci görüş, insan uygarlığını bütünsel bir süreç olarak görmeyi reddeder.

Samir Amin, Avrupa Merkezcilik adlı kitabında, kapitalist ideologlarca savunulan Avrupa merkezci önyargıyı şöyle özetliyor:

“Antik Yunanistan-Roma-Hristiyan feodal Avrupa-kapitalist Avrupa biçiminde sıralanan, Avrupa’ya bahşedilmiş benzersiz bir soyağacı vardır. Bu zincir her halkasıyla ileri insanlığın (ilerlemenin) çizgisidir ve sonuçta ilerlemenin doruğu kapitalist mucizeyi yaratmıştır. Dünyanın bu zincirin dışında kalan bölümleri doğal olarak geridir. Geri halklar için tek çıkar yol bu zincire bir şekilde eklemlenebilmektir. Gelişmiş kapitalist Batı modeli tüm gezegene yaygınlaştırılabilir. Kısaca Avrupa (kapitalizm), tarihi ve bugünü anlamında dünyanın diğer bölgeleri ve halklarına göre üstündür.”

Avrupa merkezciliğin Batı uygarlığı için çizdiği yol, “Batı uygarlığının tarihi” diye bir modele dönüştürülmektedir. Bu modelin iki bileşeni bulunmaktadır. Bileşenlerden birine göre, Batı uygarlığı Yunanistan’da doğmuş, Roma üzerinden ortaçağa ve oradan da bugüne ulaşmıştır. Dinsel bileşen ise Yahudi-Hristiyan hattını izlemektedir. Bu iki bileşen Rönesans’ta yeniden buluşmuş, Yahudi-Hristiyan mirası Rönesans’ta klasik köklerine dönerek Yunan-Roma mirasıyla birleşmiştir.

Avrupa merkezci teoriler, Asya ve Afrikalı toplumları dünyanın tarihsel gelişme yatağının dışına itmektedir. Böylece Avrupa toplumu, insanlığın biricik gelişme yatağı ve öncüsü olmaktadır. Doğu toplumları ise, gelişme dinamiğine yapısal olarak sahip değillerdir.. Sonuç olarak üçüncü dünya halklarının bu tıkanıklığını aşacak olan Batı emperyalizmi ve sömürgecilik haklı kılınmaktadır.

Bu Avrupa merkezci teoriler, eşitsiz gelişmenin belli bir döneminde, 19. Yüzyılda, Avrupa’nın öne geçtiği bir zamanda imal ediliyor.. Bu nedenle bütün bir insanlık tarihinin bilançosu üzerine kurulmuş değillerdir. Geleceğe düşürdükleri gölge de, Avrupa hakim sınıflarının çıkarlarının gölgesidir.

Martin Bernal bu kitabında ‘Eskiçağ Modeli’ adını verdiği tarihsel-kültürel modelin 19. Yüzyılın başına kadar geçerliliğini koruduğunu; oysa, Yunan tarihinin okullarda öğretilen versiyonunun ancak 1840 ve 1850’lerde geliştirildiğini; 19. Yüzyılda  Kuzey Avrupa ırkçılığının patlamasıyla birlikte ‘özgün’ Avrupa uygarlığının beşiği Yunanistan’ efsanesinin ortaya atıldığını ve Yunanistan’ı oluşturan Avrupa dışı unsurların yok sayılmaya başlandığını belirtmektedir”. (Martin Bernal. Kara Athena. Sunuş yazısından)

Black Athena (Kara Atena) adlı kitabında Prof. Bernal , Grek Medeniyetinin “yaratılmış” olduğunu iddia eder ve Aryan, üstün ırkın menşeini buraya dayandırmak isteyen 19. Asır Skolastik Batılıların, esası Afrika menşeli olan kültürün nasıl “Grekleştirildiğini” anlatır.

Bernal, Klâsik Medeniyetin Afro-Asyatik Köklerinin aslında antik Mısır ve Finike kültürlerine dayandığını iddia ediyor. Batı medeniyetinin kökeninin Avrupa’daki 18. ve 19. Asır ideolojik akımlarının etkisinde, bilimsel nesnellikten uzak olarak “imâl” edildiğini ve “orijinal Avrupa Medeniyetinin beşiği Yunanistan’dır” sloganının lanse edildiğini savunuyor. İdeolojik ve ırkçı öğelere sahip tarih literatürüne göre Avrupa, Yunanistan ve Arîler dışında kalan Afrika ve Asya köklerinin,  Yunan kültüründeki büyük etkisinin Batılı akademisyenler tarafından şuurlu bir şekilde tekrar tekrar görmezden gelinip inkâr edildiğini ve zamanla silindiğini savunuyor.  Bernal kitabında yüzlerce kanıt ve örnek belirtir.

Üçüncü bin yılda Anadolu’dan Yunanistan’a birtakım göçlerin olduğu filolojik delillerle ispatlanmış, birçok coğrafi adın ve Yunan dilindeki kültür hayatıyla ilgili birçok sözcüğün Anadolulu insanlar tarafından  adalar üzerinden geçen kavimlerce Yunanistan’a getirildiği  belirlenmiştir. Yunan ülkesine doğudan gelen bu insanlar ilk önce bu ülkenin denize açılan geniş vadileri ve düzlüklerine yerleşmişler, ancak sonraları batı ve kuzeye yayılmışlardır.  Anadolu kavimleri bir defalık büyük bir akın halinde değil, fakat belki yüzyıllarca süren küçük göçler sonunda adalar ve Yunanistan’ a girmiş,  yerlilerle karışıp kaynaşmışlar, yalnız Yunanistanda değil, bütün Ege bölgesinde bir örnek bir maden kültürünün meydana gelişinde başlıca rolü oynamışlardır. Maden kültürü  Yunanistan’a Anadolu’dan gelmiştir. Mezopotamya’da öteden beri kullanılan altın ve gümüş külçeleri Yunanistan’ da da ölçü olarak kullanılmış, MÖ. 7. yy dan başlayarak Mezopotamya ağırlık sistemi de Yunan ülkelerine girmeye başlamıştır.

 Anadolu kavimlerinin 3 binyıldaki batı göçleri sanıldığından çok daha geniş olmuş, bunlar yalnız Ege bölgesini istila etmekle kalmayıp, bazı coğrafya adlarının yayılış alanının gösterdiği gibi, İtalya ve hatta İspanya’ya kadar uzanmışlardır.

İkinci binyılın başlangıcında, Mısır’ın 12 nci sülaleyle yeni bir yükselme çağına kavuştuğu, Ön Asya’da kavimler hareketi sonunda yeni birtakım devletlerin ortaya çıktığı ve Hurri’lerin üstün bir rol oynamaya başladığı, Anadolu’da ise Hitit devletinin kurulduğu bir zamanda Girit adası da büyük bir siyasal ve kültürel gelişim geçirmeye başlamıştır. Bu dönemde Girit ile Kıbrıs, Suriye ve Mısır arasında sıkı ticaret ilişkileri vardı. Yunanlıların doğulular, en çok Fenikelilerle sıkı ticaret ilişkilerinde bulunmaları Yunan kültürünün gelişmesinde büyük rol oynamıştır. Yazıyı Yunanlılar MÖ.8 yy. ın başlarına doğru Fenikelilerden öğrenmiştir. Eski Yunan alfabesi Fenike alfabesine sesli harflerin eklenmesinden başka bir şey değildir.

Tera adasında oturan Dorlar, Mısır’ın batısında bugünkü Bingazi dolaylarında Kirene kolonisini vücude getirmişlerdi. Afrika’nın içlerinden gelen büyük kervan yollarının sonuna raslayan ve denizden 2 mil mesafede bulunan Kirene Mö 6. Yy. da Akdeniz ekonomisinde önemli rol oynamıştır. Bu kolonide Yunanlılar, Sami olan Libyalılarla pek erken sıkı ilişkiler kurmuşlar, aynı zamanda Siva vahasındaki tanrı Ammon’ un kehanet ocağını da tanımışlardır ki, bu ocak daha sonraları Yunan dünyasında büyük bir ün kazanacak ve Makedonya kıralı  Büyük İskender’ in hayatında da belirli bir rol oynayacaktı. (Arif Müfid Mansel Ege ve Yunan Tarihi).

Avrupa’nın felsefe geleneği, Yunan felsefesi üzerinden yapılandırılmıştır. Ne var ki Yunan felsefesinin de geniş Ortadoğu düşünsel yelpazesinin, Ön Asya, İran, Mezopotamya ve Mısır düşüncelerinin çok başarılı bir uygulaması, yetkin bir bağdaştırma ürünü olduğu vurgulanmalıdır. Unutulmamalıdır ki Ex Oriente Lux. (Işık Doğu’dan Yükselir!) (Tecimer, 2004:357).

Matematik tarihinde kayda değer bütün başarılar; Thales (MÖ. 624-546), Pisagor (MÖ 572-490), Öklid (MÖ. 365-300) bu üç matematikçinin başarısına indirgenmektedir. Tales Finikelidir, ailesi sonradan Milet’e yerleşmiştir. Pisagor doğuda 20 yıl kalmıştır, Babil’de, İndus’ta ve Mısır’da matematik ve felsefe öğrenmiştir. Geometrinin kurucusu sayılan Öklid ise İskenderiyelidir. Orada yaşamış ve matematik öğretmenliği yapmıştır. Gerek Tales teoremi, gerek Pisagor teoremi, gerekse de Öklid bağıntıları, onlardan en az bin yıl önce Mısır’da, Sümer’de, Elam’da ve İndus’ta biliniyordu. Sümer okullarında ders olarak okutuluyordu. (İbrahim Okur, 27)

Burak Eldem, Fraternis adlı kitabında şu hususların altını çizer:

Batılı düşünce dünyasını ipotek altına almış iki büyük önyargıdan sıyrılmak gerek: Judeo-Hristiyan dünya görüşünün doğrulanması kaygısı ve Yunan düşüncesinin her felsefe ve inanç sisteminin kökünde aranması alışkanlığı. Her soyut düşünce ürününü Greklere dayandırmak, bilimin Grek uygarlığı çağında doğduğunu, daha öncesinde bilim olmadığını öne sürmek; Batı’nın bir idolü, ideolojisidir.

Ünlü düşünür Pythagoras’ın hocası olduğu ileri sürülen, “gizemli bilge” Pherecydes’in, yaşamının belli bir döneminde “Fenikelilerin gizli kitapları”yla karşılaştığı ve kendini bunlardaki ayrıntılı ve çok çeşitli bilgiler yardımıyla yetiştirdiği ileri sürülür.

Pisagor, geometri ve aritmetikle ilgili temel bilgileri, uzun geziler yaptığı Mısır, Babil, Fenike ve İran’ın bilge rahiplerinden edinmiştir, Pythagoras’ın adıyla anılan teorem ondan en az bin yıl önce Mezopotamya ve Mısır’daki tapınak rahipleri tarafından biliniyordu.  (Eldem, 2006).

“Eski Yunanistan’ın hiçbir zaman özgün bir uygarlık yaratmayıp, daha eski bir uygarlığın mirasına bile konmadan, onu sadece keşfetmiş olduğuna ilişkin Batılı tarihçilerin ileri sürdüğü görüşler de vardır. Mısır ve Babil’deki eski imparatorluklardan bilim adına ne kalmışsa çok kere bilinçsiz bir şekilde ve hiç atıfta bulunmaksızın el koyanlar sadece Yunanlılar olmuştur.” (J.D.Bernal’den aktaran Çağlar Tuncay.  Uygarlığın Seyir Defteri. 33)

Stolen Legacy “Çalınmış Miras”  adlı kitabında G.G. Monah James; her sözcüğünde, her satırında ve her sayfasında delil ve kaynaklarla desteklediği tezini şöyle sunmaktadır: “Yunan Felsefesi Mısır Felsefesinden çalınmıştır. Mısır gizem öğretileri Atina’ya ulaşmadan uzun asırlar önce başka topraklara ulaşmıştı. Sözde Yunan felsefesi Yunanlara ve onların yaşam koşullarına yabancı idi.  Yunan felsefesi Mısır gizem sistemi'nin ürünü idi. Memphis teolojisi,  Yunan felsefesindeki tüm önemli doktrinlerin temelidir. Memphis Teolojisi modern bilimsel bilginin kaynağıdır. Memphis teolojisi modern bilimsel araştırma için büyük imkânlar sağlamıştır. Büyük İskender’in Mısır fethiyle, galip orduların geleneği olarak, değerli ganimetler yanı sıra, İskenderiye Kraliyet Kütüphanesinin talan edilmesi Büyük İskender’e bu seferde eşlik eden Aristotles’in devasa sayıda kitabı elde etmesini sağlayacaktır. Daha sonra Aristotles bu kütüphaneyi araştırma merkezine dönüştürecek ve oradan yağmaladığı devasa sayıdaki kitapla kendi kütüphanesi oluşturacaktır. Antik zamanın bilim merkezi olan Mısır’a Aristotles’den önce, eğitim amacıyla giden Pisagor, Thales, Ksenofanes, Parmenides, Zeno ve Melissus gibi birçok Yunan filozof olduğunu da belirtmek gerekir”. (Çalınmış Miras.7)

Peter Kingsley, “Antik Felsefe, Gizem ve Büyü , Pythagoras ve Empedokles Geleneği” adlı kitabında;  “Empedokles ve Pythagorascı öğretinin öğelerini Yakındoğu kaynaklarından türettiği ve bunların yüzyılların seyri içinde Doğu’ya geri döndüklerini gösteren büyük ölçüde çevrimsel bir model” den sözeder.

Uzun zaman boyunca Batılı insan, uygarlığının Roma ve Grek uygarlıklarının hediyesi olduğuna inandı. Ama Grek filozofları tekrar tekrar daha erken kaynaklardan yararlandıklarını yazmışlardır… Kadim Mısır yazısının ve lisanının deşifre edilmesi ve bunu izleyen arkeolojik uğraşlar; Batılı insana Grek uygarlığından çok önceleri Mısır’da var olmuş olan yüksek bir uygarlığı ifşa etti. Mısır kayıtları MÖ. 3100’lerde başlayan kraliyet hanedanlarından söz eder; yani Helen uygarlığının başlangıcından tam iki bin yıl önce. Olgunluğuna ancak MÖ. beşinci ve dördüncü yüzyıllarda ulaşan Grek, bir başlatıcı olmaktan ziyade, arkadan gelen bir uygarlıktı, öyleyse, uygarlığımızın kaynağı Mısır’da mıydı? Bu sonuca varmak çok mantıklı gözükse de, olgular buna karşıdır. Grek bilginler Mısır’a ziyaretlerini tarif ederler ama ama sözünü ettikleri kadim bilgi kaynakları başka yerde bulunmaktaydı. Ege Denizi’nin Helen öncesi kültürleri, yani Girit adasındaki Minos ve Grek ana karasındaki Mikene kültürleri, Mısır değil de Yakın Doğu kültürünün benimsendiği kanıtlarını açığa çıkarmıştı. Çok daha erken bir uygarlığın Greklerin kullanımına açık hale gelmesinin başlıca yolları Mısır değil, Suriye ve Anadolu idi. Helen alfabesi bile Yakın Doğu’dan çıkmıştır. Kadim Grek tarihçileri de Kadmus adlı bir Fenikelinin, aynı sırayla aynı sayıda harften oluşan alfabeyi getirdiğini yazarlar. Grek ve Latin yazısının ve dolayısıyla Batılı kültürümüzün tüm temelinin Yakın Doğu’dan alındığı, orijinal Yakın Doğu alfabesi, daha sonraki kadim Grek ve daha yeni olan Latin alfabelerinin sıralanışı, adları, işaretleri ve hatta sayısal değerleri kıyaslama yolu ile gösterilmiştir. MÖ. birinci bin yılda, Greklerin Yakın Doğu ile temasları, Perslilerin MÖ. 331’de Makedonyalı İskender’e yenilmesiyle doruk noktasına varmıştı. Grek kayıtlarında, Persliler ve ülkeleri hakkında çokça bilgi mevcuttur. (Z. Sitchin, 12. Gezegen. 24)

Mezopotamya sahnesine dışarıdan gelen pek çok davetsiz misafir gibi, Mezopotamya kültür ve geleneğinin bitmez tükenmez gibi görünen süngeri onları da içine çekmişti. Mezopotamya tarihinde Hurrilerin oynadığı en büyük rol, Mezopotamya kültürünün Hitit, Filistin, ve Fenike toplumlarına ve dolaylı olarak da Yunan ve batı dünyasına iletilmesindeki aracılıklarıdır (J. Oates. Babil. 90)

İbrani ve Yunan yazılarının temellerinin Ugarit [Suriye’de] olduğunu edebi örneklerle gösteren Ugarit edebiyatı, pekçok sayıdaki Hitit efsanesinin kaynaklarının Babil ve Hurri olduğunu ve aynı efsanelerin müteaddit Hitit dillerinde de bulunduğunu gösteren Boğazköy’de orta Anadolu bulunan çivi yazıları, Mısır’da MÖ. üçüncübin yıldan itibaren Sakkara piramidinin duvarlarına yazılan hiyeroglif Piramit Belgeleri, Mısır’da Orta Krallık’tan Osirian efsanesini ihtiva eden Tabut Belgeleri, Mısır’da Yeni Krallık’tan Teb Ölüler Kitabı, Theb ve Fayyum papirüsleri, Sümer ve Akadların destanlarını veren Nineve’deki Irak Aşurbanipal’in sarayının kalıntılarında bulunan çivi yazıları, güney Filistin’deki mağaralarda bulunan Lut Gölü parşömen tomarları…bunların hepsi ve daha birçokları.. bize; Mısır, Mezopotamya, Yakın Doğu, Suriye, Filistin ve Girit’in birbirleriyle yakın kültürel ilişkiler içinde olduğunun inkar edilemeyeceğini, Neolitik çağdan itibaren bütün Orta Doğu medeniyetlerinin efsanelerinin birbirleriyle yakın kültürel bağlantıları bulunduğunu açıkça gösterdi.. birbirinden uzak mesafelerle ayrılmış bölgelerde bulunan belgelerin harfen birbirinin aynı olması, bu yazılı geleneklerin bir ülkeden diğerine aynen aktarıldığını gösteriyor. (F.G. Bratton. Yakın Doğu Efsaneleri. 13)

“Antik Yunan Aldatmacası” konusu çok sayıda yayında epeyce işlenmiştir. Bu konunun ne zaman başladığı ve günümüze kadar uzanan etkileri, birçok “bilimsel” nitelikli yazarın düştükleri “tuzak”, “şarkiyat”, / “oryantalizm”, “Doğu-Batı” ayrımı gibi konular, günümüzde olanları iyice anlayabilmek için  ayrıca incelenmeye değerdir ve kesinlikle incelenmelidir…

Mezopotamya Yıl Adları Hammurabi

Hammurabi 1792-1750. Tahta geçtiğinde, Babil hala ufak ve önemsiz devletlerden  biriydi. Çağın belgeleri, egemenlik bir merkezden diğerine geçtikçe değişen koalisyonlarda birleşen rakip krallıkların yarattığı istikrarsız bir politik ortamı tanımlamaktadır.

1	mu ha-am-mu-ra-bi / am-mu-ra-bi lugal	Hammurabi’nin kral olduğu yıl
2	mu ha-am-mu-ra-bi lugal-e nam-si-sa2 / ni3-si-sa2 / ama-gi kalam{ki} sza3-ga ma-da-na / kalam-ma i-ni-in-gar-ra	Kral Hammurabi ülkede adaleti yerleştirdi/ kanunların ilan edildiği yıl
3a	mu {gisz}gu-za bara2 mah e2-{d}nanna ur2i{ki} / ka2-dingir-ra{ki} e2-kisz-nu-gal{ki} mu-un-na-dim2	Ur’da  Nanna tapınağı / Babil’de E-kişnugal tapınakları için muhteşek kürsü/ yaht yapıldığı yıl
3b	mu {d}nanna e2-{d}nanna ka2-dingir-ra{ki} ha-am-mu-ra-bi u2-sze-pi2-szu	Hammurabi’nin Nanna için Babil’de Nanna tapınağı yaptırdığı yıl
4	mu bad3 gal ga2-gi4-a{ki} / ga-gi-im gibil bad3 szi-ra-mah{ki} mu-un-du3-a	Gagia büyük surunun yenilendiği ve Şiramah surunun inşa edildiği yıl/ Hammurabi’nin kutsal mahalle için bir duvar inşa ettiği yıl
5	mu en ka-asz-bar an-ki mu-un-na-an-dim2-ma	Gök ve yerin karar vericisi efendi ‘nin yapıldığı yıl
6	mu bara2 {d}nin-pirig3 mu-un-na-an-dim2-ma	Ninpirig için bir kürsü/ taht yapıldığı yıl
7	mu unug{ki} u3 i3-si-in-na{ki} ba-an-dab5	Uruk ve İsin’in ele geçirildiği yıl
8	mu ma-da gu2 id2-szu-mu-dar / id2-sumun-dar bad3 e-mu-ut-ba-lum{ki}	Şumundar kanalı kıyısında Emutbal duvarının yılı
9	mu id2-ha-am-mu-ra-bi-he2-gal2	Hammurabi bolluk nehri..
10a	mu eren2 uru a2-dam-bi ma3-al-gi4-a{ki} / ma-da ma-al-gi-a ba-gul	Ordunun Malgium şehrinin konutlarını / arazilerini yıktığı yıl
10b	mu ba-ba-at ma-al-gi-im{ki}	Malgium’un yenildiği yıl
11	mu bad3 / uru ma-da a2-dam ra-pi2-qum{ki} u3 sza-li-bi{ki} in-dab5	Rapiqum ve Şalibi konutları, arazilerinin şehir suru ve topraklarının ele geçirildiği yıl
12	mu {gisz}gu-za {d}zar-pa-ni-tum mu-na-dim2	Zarpanit için kürsü yapıldığı yıl
13a	mu ha-am-mu-ra-bi {urudu}ki-lugal-gub-ba du8-mah-bi kur-ra id2 mu-na-dim2	Hammurabi’nin bakır bir krallık kaidesine dağlar ve ırmaklar oydu/ yaptırdı
13b	szanat sza-di-i u3 na-ra-tim ha-am-mu-ra-bi lugal	Hammurabi’nin dağ ve ırmaklar yaptırdığı… yıl
14	mu ha-am-mu-ra-bi lugal-e {gisz}gu-za bara2 mah ku3-sig17 ku3-babbar {na4}nir2-igi {na4}nir2-gir2-musz {na4}za-gin3-ta szu-du7-a sze-er-zi-gim gir3-gir3 {d}inanna ka2-dingir-ra{ki}-ra {gisz}gigir-a-ni til-til-e mu-un-na-an-dim2-ma	Kral Hammurabi’nin Babil’de İnanna için yüce/ muhteşem bir kürsü /taht ile , altın,  gümüş,  akik, magnezit ve lapis lazuli ile süslenmiş parıltılı/ şimşek gibi yanıp sönen eksiksiz / tamamlanmış olan  arabasının yapıldığı yıl
15a	mu {urudu}alan-bi 6-am3 {d}utu e2-bar6-bar6	Utu’nun E-babbar tapınağı için 6 tane bakır heykelin yapıldığı yıl
15b	mu {urudu}alan-bi imin-na / 7-am3 {d}utu e2-bar6-bar6	Utu’nun E-babbar tapınağı için 7 tane bakır heykelin yapıldığı yıl
15c	mu gibil 7-kam	7.nin yenilendiği yıl..
16	mu {gisz}gu-za {d}na-bi-um mu-un-na-an-dim2	Nabu için kürsü/ taht yapıldığı yıl
17	mu ha-am-mu-ra-bi lugal-e alan {d}inanna elip{ki} / ki-bal-masz-da3{ki} sag an-sze3 mu-un-il2-a	Kral Hammurabi’nin İnanna’nın Elip / Kibalmaşda’daki  heykelin başını yükselttiği yıl
18	mu gu-za bara2 {d}en-lil2-ra ka2-dingir-ra{ki} mu-na-dim2	Babil’de Enlil için kürsü/taht yapıldığı yıl
19	mu bad3 mah igi-hur-sag-ga2{ki}	Muhteşem İgihursag surlarının …
20a	mu {gisz}gu-za unu6-gal {d}iszkur-re mu-un-na-dim2	İşkur için büyük bir yemek salonu ve taht/kürsü yapıldığı yıl
20b	mu {d}iszkur sag dingir-re	İşkur tanrı başı…
21a	mu ha-am-mu-ra-bi lugal-e bad3 uru ba-syum{ki} ba-du3	Kral Hammurabi’nin Basyum şehir surunu inşa ettiği yıl
21b	mu bad3 sza ba-syu2-um	Basyum suru…
22a	mu alan ha-am-mu-ra-bi lugal ni3-si-sa2	Kral Hammurabi’nin adaleti heykeli/ statu’nün…
22b	mu us2-sa ... alan nam?-? ..	…adalet heykeli…sonraki yıl
22c	mu alan ha-am-mu-ra-bi lugal e2-sag-ila2	Kral Hammurabi’nin E-sagil tapınak heykeli..
23	mu usz bad3 zimbir{ki}-ra	Sippar duvarlarının temelinin atıldığı yıl
24a	mu id2-{d}en-lil2	Enlil nehri/kanalı ..yılı
24b	mu id2-di4-lim-da-{d}en-lil2-la2 / id2-ti-gi8-da-{d}en-lil2-la2 id2-buranun mu-un-ba-al-la	Fırat’ta Enlil kanalının kazıldığı yıl
25	mu bad3 gal zimbir{ki}-ra {d}utu {d}sze3-ri5-da gul-la ba-du3	Utu ve Şerida ‘nın ? şehri olan Sippar’ın tahrip olmuş surları inşa edildi
26	mu bara2 gal-gal-la ku3-sig17 husz-a {d}utu {d}iszkur {d}sze3-ri5-da-ra mu-na-dim2	Utu, İşkur ve Şerida için kırmızı altından büyük taht/ kürsüler yapıldığı yıl
27b	mu szu-nir mah ku3-sig17 husz-a igi-du {gisz}giszimmar eren2-na-ke4 dingir gal-gal-e-ne-sze3 a2-dah-a-ni-sze3 mu-un-ne-dim2-ma	büyük tanrılar ve güçlü yardımcılarını ordusunun önünde giderken gösteren  kırmızı altından  muhteşem bir hurma ağacı  amblemi yapıldığı yıl
27b	mu -nir ku3-sig17 dingir gal-gal	Büyük tanrıların altın amblemi…yıl
28	mu e2-nam-he2 e2-{d}iszkur-ra ka2-dingir-ra{ki}	Babil’de İşkur tapınağı E-namhe ‘bolluk tapınağı’ yapıldığı yıl
29	mu ha-am-mu-ra-bi lugal-e {urudu}alan {d}sza-a-la / {d}sza-la mu-na-an-dim2	Kral Hammurabi’nin Şala için bakır bir heykel yaptığı yıl
30*	mu us2-sa ha-am-mu-ra-bi lugal-e {urudu}alan {d}me-dim2-sza4 mu-na-an-dim2	Kral Hammurabi’nin Medimşa  için bakır bir heykel yaptığı yıl
30	mu ha-am-mu-ra-bi lugal-e a2-gal2 ki-ag2 {d}marduk-ke4 usu mah dingir gal-gal-e-ne ugnim elam{ki}-ma zag mar-ha-szi{ki}-ta su-bir4{ki} gu-ti-um{ki} esz-nun-na{ki} u3 ma3-al-gi{ki} nam-dugud-bi im-zi-zi-esz-am3 gar3-dar-a-bi i-ni-in-gar-ra-a suhusz ki-en-gi ki-uri i-ni-in-gi-bi	Hammurabi güçlü kral, Marduk’un sevdiği, büyük tanrıların yüce gücüyle, Marhaşi sınırına kadar gelen,  Subir, Gutium, Eşnunna ‘ dan ibaret / oluşan Elam ordusunu ve Malgi’de onları yendikten sonra Sümer ve  Akad’ın temellerini güvenli hale getirdi.
31a	mu ha-am-mu-ra-bi lugal-e gizkim-ti an {d}en-lil2-bi-ta igi eren2-na-sze3 i3-gin-na-am3 usu mah ... dingir gal-gal-e-ne mu-un-na-an-sum-usz-am3 ma-da eren2 e-mu-ut-ba-lum{ki} / ia-mu-ut-ba-lum{ki} ba-hul u3 lugal-bi ri-im-{d}en.zu szu-ni sa2 bi2-in-du11-ga ... []-bi-sze3 zi-ni ... ba-e3 ... un ... ki-en-gi ki-uri du11-ga-ni bi2-in-tusz-e	Kral Hammurabi  An ve Enlil’in yardımları ve ordusunun önünde giden büyük tanrıların ona verdiği yüce güçle Emutbal bölgesini askeriyle birlikte tahrip etti ve kralı Rim-Sin’i boyunduruğa takarak ve otoritesi altında yaşamak için Sümer ve Akad’a getirdi
31b	mu ugnim larsa{ki} {gisz}tukul ba-sig3	Larsa ordusunun silahla vurulduğu yıl
32a	mu ha-am-mu-ra-bi lugal ur-sag u3-ma sa2-sa2 {d}marduk-ke4 ugnim eren2 esz3-nun-na{ki} su-bir4{ki} gu-ti-um{ki} {gisz}tukul kalag-ga-na me3-ta bi2-ib-szub-ba ma-da ma-an-ki-sum2{ki} u3 ma-da gu2 idigna en-na zag kur su-bir{ki}-sze3 szu-ni sa2 bi2-in-du11-ga / ba-an-sig3	Kral Hammurabi  Marduk’un zafer kazanan kahramanı Eşnunna, Subir/ Subartu ve Gutium ordusu ve askerlerini  savaşta güçlü silahlarla mağlup ederek Maanki topraklarını ve  Dicle kıyısındaki toprakları  , Subir / Subartu dağlarının sınırına kadar ..vurdu/ fethetti
32b	mu ugnim esz3-nun-na{ki} ia-mu-ut-ba-lum{ki}	Eşnunna ve Emutbal ordularının…
33	mu ha-am-mu-ra-bi lugal-e id2-ha-am-mu-ra-bi-nu-hu-usz-ni-szi sza3-ge tum2-am3 an {d}en-lil2 mu-un-ba-al a da-ri2 he2-gal2-ka nibru{ki} eridu{ki} ur2i{ki} larsa{ki}-ma unug{ki}-ga i3-si-in-na{ki} mu-un-gar-ra-am3 ki-en-gi ki-uri bir-bir-re-a ki-bi-sze3 bi2-in-gi4-a ugnim ma-ri2{ki} u3 ma-al-gi{ki} me3-ta bi2-ib2-szub-be2 ma-ri2{ki} u3 a2-dam-bi u3 uru-didli su-bir4{ki} du11-ga-ni ku-li-bi bi2-in-tusz	Kral Hammurabi , ‘Hammmurabi’nin insanlara bolluk getiren kanalı’nı kazdı. An ve Enlil’in  Ve konutlarını yaptırdı. Nippur, Eridu, Ur, Larsa, Uruk ve İsin şehirleriyle Sümer ve Akad’ı restore etti. Mari ve Malgium ordularını savaşla yıktı.  Mari ve Subartu  toprakları onun otoritesi altında yaşadı.
34	mu ha-am-mu-ra-bi lugal-e an {d}inanna u3 {d}na-na-a-a-e-bi-ta iti-utah-he2-gim mu-un-sig7-ge e2-tur3-kalam-ma mu-un-gibil-am3	Kral Hammurabi ‘nin An, İnanna ve Nannia ‘dan [aldığı emirle] gökyüzündeki ay gibi parlayacak E-turkalamma tapınağını yenilediği yıl
35a	mu ha-am-mu-ra-bi lugal-e inim an {d}en-lil2-la2-ta bad3 ma2-ri2{ki} u3 bad3 ma3-al-gi4-a{ki} mu-un-gul-la	Kral Hammurabi’nin An ve Enlil’in emriyle, Mari ve Malgium şehirlerinin surlarını/ duvarlarını yıktığı / tahrip ettiği yıl
35b	mu bad3 ma2-ri2{ki} u3 sig4{ki}	Mari ve Sig (Malgium) surlarının…
36	mu ha-am-mu-ra-bi lugal-e e2-me-te-ur-sag-ga2 mu-un-gibil-a u6-nir ki-dur2 / ki-tusz mah {d}za-ba4-ba4 {d}inanna-ke4 sag-bi an-gim il2-la mu-un-du3-a me-lam2 {d}za-ba4-ba4 {d}inanna-e-ne-bi-ta zag zi-da gal-bi bi2-in-diri-ga	Kral Hammurabi’nin E-meteursag tapınağını yenilendiği ve Zababa ve İnanna’nın yüce zigurattaki yukarda gök gibi yüksekte inşa edilen muhteşem konutlarını Zababa ve İnanna görkemli bir şekilde adil ve büyük ölçüde Zababa ve İnanna zafer arttı
37	mu ha-am-mu-ra-bi lugal-e usu gal {d}marduk-ka-ta ugnim eren2-mesz qu2-tu-u2 / su-tu-um u3 tu-ru-uk-kum{ki} ka-ak-mu-um{ki} u3 kur su-bir4{ki}-bi-ta me3-ta bi2-ib2-szub-ba	Kral Hammurabi’nin Marduk’tan aldığı büyük güçle,  Sutum,Turukku, Kakmum, Subir ordularının  askerlerini savaşta devirdiği yıl
38a	mu ha-am-mu-ra-bi lugal du11-ga an {d}en-lil2-bi-ta nam-ku3-zu {d}marduk-ke4 mu-un-na-an-sum-ma-a bad3 esz3-nun-na{ki} a gal-gal-la mu-un-gul-la ... ki ib2-ta-zi / ib2-ta-gi	Kral Hammurabi’nin An ve Enlil’in emri ve Marduk’un kendisine verdiği bilgelikle , büyük sellerle/ sularla tahrip olan  Eşnunna suru /duvarını tamir ettiği restore ettiği yıl
38b	mu {d}ha-am {d}lugal esz3-nun{ki} a-a gal-gal mu-un-gul-la	İlahi Hammu(rabi)’nin Eşnunna’nın büyük sellerle tahrip olduğu yıl….
38c	mu esz3-nun-na ba-du7	Eşnunna’nın bitirildiği / süslendiği yıl
39a	mu ha-am-mu-ra-bi lugal-e usu kalag-ga an {d}en-lil2 mu-un-na-sum-ma-ta kilib3 / szu-nigin gu2-da3-a{ki}-bi kur su-bir4{ki}-sze3 sag gisz bi2-in-ra-a	Kral Hammurabi’nin An ve Enlil tarafından kendisine verilen kuvvetli güçle bütün Guda ve Subir dağlarındaki başları cezalandırdı
39b	szanat na-ap-ha-ar kur su3-ba-ar-tum	Yıl Subartum dağları /topraklarının tümü…yıl
40a	mu ha-am-mu-ra-bi lugal-e e2-mes-lam sag-bi hur-sag-gim mu-un-il2-la	Kral Hammurabi’nin E-meşlam tapınağını dağ gibi yükselttiği yıl
40b	szanat a-ra-al-lum	Arallum (şehrinin)…yıl
40c	mu a-ra-al-lum	Arallum…
40d	szanat mi-isz-la-mi	E-meşlam tapınağının…
41	mu ha-am-mu-ra-bi lugal-e {d}tasz-me-tum / {d}tasz-mi-i-tum ka-sa6-sa6-ga-ni ku3-sig17 husz-a {na4}suh-a	Kral Hammurabi’nin güzel / olumlu ağzıyla / emriyle Taşmetum’un altın ve değerli taşlarla (heykeli) …yıl
42*	szanat wa-ar-ki szanat {d}tasz-me-tum	Taşmetum’un (heykelinin yapıldığı) yıldan sonraki yıl
42	mu ha-am-mu-ra-bi lugal-e bad3 gal gu2 id2-idigna sag-bi hur-sag-gim mu-un-il2-la2 kar-{d}utu{ki} mu-bi bi2-in-sa4-a u3 bad3 ra-pi2-qum{ki} gu2 id2-buranun-ka mu-un-du3-a	Kral Hammurabi’nin Dicle kenarındaki büyük surları/ duvarı dağ gibi yükselttiği ve  Fırat kenarındaki Kar-Utu adındaki Rapiqum şehir duvarını inşa ettiği yıl
43a	mu ha-am-mu-ra-bi lugal-e zimbir{ki} uru-u3-ul {d}utu-ke4 bad3-bi sahar-gal-ta in-gar-ra	Kral Hammurabi’nin Sippar’daki / şehirdeki Utu’nun büyük topralara yerleşmiş duvarı
43b	szanat eper zimbir{ki} isz-sza-ap-ku	Toprağın Sippar (şehir duvarı) için yığıldığı yıl
aa	mu ha-am-mu-ra-bi lugal ma-da kur su-bir4{ki} e2-gal-la-tum{ki} bu-ru-un-da{ki} u3 ma-da za-am-la-asz2{ki} gu2 / zag id2-idigna en-na id2-zimbir{ki} gu2-ki-sze3 mi-ni-gar	Kral Hammurabi’nin dağlık Subir bölgesi E-gallatum, Burunda ve Zamlaş bölgelerini , Dicle kenarındaki Sippar kanalını
ab	mu e2-gal-la-tum{ki} bu-ru-un-da{ki}	E-gallatum, Burunda…
ac	mu kilib3 bu-ru-da{ki}	Bütün Burunda…
ad	mu ha-am-mu-ra-bi lugal bu-ru-un-da{ki} zag id2-idigna en-na id2-zimbir{ki} ...	Kral Hammurabi’nin Dicle kıyısında Brunda (için) Sippar kanalı…
b	mu ab-ru-tu / urudu?-nim?-tu	..yıl
c	mu ha-am-mu-ra-bi uru a2-di-di / id-di-di	Hammurabi’nin Adidi/ İddidi şehirleri..
d	mu ma-da za-al-ma-qum	Zalmagum bölgesi…yıl
e	mu un?-ne	Halkın..
f	mu kur-ra ... mu-na-dim2	..dağda.. yaptığı yıl..
g	mu um du um	..yıl
h	mu sza3 esz3 husz-sze3 alan in-ku4-ra	Tapınağa kırmızı bir heykeli getirdiği yıl
i	mu dur2 {d}utu {d}a-a	Utu ve Aya için konut… yıl

Samsu/ Şamşi-iluna Hammurabi’nin oğlu  1749-1712 Samsu-iluna and Inana (Samsu-iluna A) 2.8.3.1

1*	mu us2-sa sahar zimbir{ki}	Sippar için toprak (yığıldığı) … sonraki yıl
1a	mu zimbir{ki} u3 mu sa-am-su-i-lu-na lugal	Sippar için (toprak yığıldığı)  ve…Samsu-iluna’nın kral olduğu yıl
1b	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e da-ga / du11-du11-ga zi-da {d}marduk-ka-ta nam-en-bi kur-kur-ra pa-e3 ba-ak-a ki-en-gi ki-uri kalam gan2-bi si bi2-in-sa2-sa2	Samsu-iluna’nın Marduk’un güvenilir emriyle kral olduğu dağ toprakları üzerinde/ topraklar /ülkeler üzerinde en’liğini tesis ettiği Sümer ve Akad topraklarında/ arazilerinde hesapları kontrol edip raporladığı yıl
2*	mu us2-sa-a-bi mu sa-am-su-i-lu-na lugal	Samsu-iluna’nın kral olduğu yıldan sonraki yıl
2a	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e sze-ga dingir gal-gal-e-ne ama-ar-gi / ama-ar-gi4 ki-en-gi / ki-en-gi6 ki-uri i-ni-in-gar-ra sza3 ma-da du10 mu-ni-in-du10-du10 ni3-si-sa2 pa-e3 bi2-in-ak	Kral Samsu-iluna’nın büyük tanrılarına itaatle, Sümer ve Akad’a özgürlüğü yerleştirdiği, bölgeye iyiliği /adaleti yerleştirdiği/ uyguladığı..
2b	mu amar-kin u2-re-esz	Özgürlük kurulduğu yıl..?
3	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e ki in-gub-ba ni3 u4-ul-li2-a-ta ba-szub-ba id2-sa-am-su-i-lu-na-na-ga-ab-nu-hu-usz-ni-szi mu-un-ba-al-la sza3 ma-da gan2 dagal im-ta-an-e3-a bar? kalam e3-a kur-kur-ra	Kral Samsuiluna’nın tüm insanlar için bereket kaynağı olan kanalı
4a	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e id2-sa-am-su-i-lu-na-he2-gal2 mu-un-ba-al ki-gub-ba ... {d} ... ... mi-ni-in-gar-gar-ra	Kral Samsuiluna’nın bereket getiren kanalı’nın kazıldığı yıl
4b	mu id2-edin-na id2-he2-gal2-la mu-ba-al-la	Edin kanalı, (Samsu-iluna’nın) bolluk kanalının kazıldığı yıl
5	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e {gisz}gu-za ku3-sig17 nesag-ga2 ka2-dingir-ra{ki} / ka2-dingir-ra2{ki} {d}nanna dingir sag-du-ga-ni-ra mu-un-na-an-dim2-ma e2-kisz-nu-gal2-la sikil-la-ka-na mi-ni-in-ri-a / in-nu-gal2	Kral Samsuiluna’nın  Babil’de baş tanrısı Nanna için hediye edilen  altın kürsü/taht yapıldığı ve kutsal Ekişnugal tapınağına yerleştirildiği yıl
6a	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e {d}utu {d}marduk-e-ne-bi-da-ra ni3-dim2-dim2-ma-bi al-in-na-an-gu3-usz-am3 alan szud3-szud3-de3 dingir-lamma ku3-sig17 didli-bi-ta ni2 ... hub2 ab-sa2-sa2-de3 e2-babbar igi {d}utu-sze3 e2-sag-il2 igi {d}marduk-sze3 i-ni-in-ku4-re ki-gub-ba-ne-ne mi-ni-in-gi-na	Kral Samsuiluna’nın Utu ve Marduk için E-babbar tapınağı içine Utu için E-babbar, Marduk için Esagil tapınakları içine altından koruyucu tanrı heykelleri getirdiği …yıl
6b	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e alan {d}marduk za-gin3-na i3-szud3-de3	Kral Samsuiluna’nın kıymetli taşlardan yapılmış Marduk heykelini … getirdiği..yıl
7	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e {gisz}tukul szu-nir mah gal ni3-babbar-ra ku3-sig17 ku3-babbar gar-ra me-te e2-e-ke4 {d}marduk-ra a mu-na-ru-a e2-sag-il2-la-ke4 e2-{d}marduk mul an-gim mi-ni-in-mul-la-a	Kral Samsuiluna’nın Marduk’un Esagil tapınağına adadığı altın ve gümüş kaplı/ süslü gökteki yıldız gibi dikilmiş büyük yüce bir silah amblemi getirdiği yıl
8a	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e {urudu}ki-lugal-gub-ba ku3-babbar hur-sag id2-didli-bi-ta he2-nun he2-gal2-bi tum3-tum3 ki-gub-ba-ne-ne kisal-mah e2-tur3-kalam-ma igi an {d}inanna-ka-sze3 u6-di-sze3 mu-un-gi-na-a	Kral Samsu-iluna’nın  bakır bir krallık kaidesine yerleştirdiği gümüş bir dağdan akan bol / bereketli nehrin temsil edildiği temsili An ve İnanna önünde E-turkalama tapınağının  büyük avlusunda mucizevi şekilde yerleştirdiği yıl
8b	szanat sza-de-e u3 na-ra-tim	Dağlar ve ırmaklar…la bir sunak yapıldığı yıl
9*	mu us2-sa sa-am-su-i-lu-na lugal-e {urudu}ki-lugal-gub-ba hur-sag	Bakır krallık kaidesi
9	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e ugnim / eren2 ka-asz-szu-u2{ki} ki-is-ki-is a2-bi ib2-ta-sir2-ra	Kral Samsu-iluna’nın Kassit ordusunu gücüyle uzaklaştırdığı yıl
10	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e usu mah {d}marduk-ka-ta ugnim / eren2 e-da-ma-ra-az{ki} / i-da-ma-ra-az{ki} ia-mu-ut-ba-lum{ki} unug{ki} i3-si-in-na{ki} {gisz}tukul ba-an-sig3 / {gisz}gaz bi2-in-ak-a	Kral Samsu-iluna Marduk’un yüce gücüyle  Edamaraz , Emutbal, Uruk ve İsin ordularını silahla vurduğu  yıl
11a	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e du11-ga an {d}en-lil2-la2-bi-ta / {d}en-lil2-la2-bi-da bad3 ur2i{ki} u3 unug{ki}-ga mu-un-gul-la ugnim ki-uri a-ra2 []-kam {gisz}tukul-ta in-sig3-ge	Kral Samsu-iluna’nın Enlil’in emriyle Ur ve Uruk surlarını  yıktığı ve Akad ordusunun silahlarıyla cezalandırdığı yıl
11b	mu sa-am-su-i-lu-na lugal bad3 gal ur2i{ki} ba-du3 u3 larsa{ki} mu-un-gul	Kral Samsu-iluna’nın Ur’un büyük surlarını  inşa ettiği ve Larsa’yı tahrip ettiği yıl
12	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e kur gu2-si-a an-ga-am3 mu-un-da-bal-esz-am3 usu mah {d}marduk-ke4 mu-un-na-an-sum-ma-ta ugnim ki-en-gi ki-uri {gisz}tukul-ta bi2-in-sig3-ga	Kral Samsu-iluna’nın tüm düşman olduğu toprakları Marduk’un verdiği muhteşem güçle Sümer ve Akad birliklerini silahla mağlup ettiği yıl
13a	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e inim {d}en-lil2-la2-ta ki-sur-ra{ki} sa-bu-um{ki}-bi-da-ke4 ka-si-il-la2-asz bi2-in-ku4-ra	Kral Samsu-iluna’nın Enlil’in emriyle Kisurra ve Sabum’ a girdiği yıl
13b	mu sa-am-su-i-lu-na lugal ki-sur-ra{ki} sa-bu-um mu-un-gul-la	Kral Samsu-iluna’nın Kisurra ve Sabum’u tahrip ettiği yıl
14	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e nam-a2-gal2 gal-la-ne-ta lugal ni2-gi / ni2-gi4 / ni2-gi5 / ni2-gi16 gu2-bar-ra lu2 ki-uri-ke4 ib2-ta-bal-bal-e-esz-a {gisz}tukul-bi-ne sag gisz bi2-in-ra-a	Kral Samsu-iluna’nın Akad insanlarını büyük bir güçle silahla cezalandırdığı yıl..
15a	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e bad3 i3-si-in-na{ki} ba-gul-la ki-bi-sze3 bi2-in-gi4-a gi?-a ... bi2-in-tusz-a	Kral Samsu-iluna’nın tahrip edilen İsin duvarlarının tamir edilip yenilendiği yıl
15b	mu bad3 i3-si-in-na{ki} ba-gul-la szu gibil bi2-in-ge-esz-a ki-bi-sze3 bi2-in-gi-a bi2-in-du3-a	Tahrip edilen İsin duvarlarının tamir edilip yenilendiği yıl
16	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e bad3 an-da sa2-a zimbir{ki} ni3-du7-e u4-na-me-ka sig4 ... sza3-ge tum2-am3 {d}utu? mu-un-du3-a ni2 gal-a-ni ... bi2-...	Kral Samsu-iluna’nın eskiden göğe yükselen Sippar surunu…?  İnşa ettiği
17	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e bad3-didli gal-gal-la e-mu-ut-ba-lum{ki} ba-gul-lu-usz-a ki-bi-sze3 bi2-in-gi4-a bi2-in-du3-a	Kral Samsu-iluna’nın tahrip olan büyük Emutbal surlarını yeniden inşa ettiği/ restore ettiği yıl
18	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e e2-babbar-ra e2-{d}utu-ke4 zimbir{ki}-ta szu gibil bi2-in-ak-a u6-nir-ra gi-gun4-na mah-a-ni sag-bi an-sze3 mi-ni-in-us2-sa / szu-nir i-ni-in-ku4-re	Kral Samsu-iluna’nın Utu’nun Sippar’daki E-babbar tapınağı restore edildi ve göğe uzanan muhteşem bir tapınak terası (gigun) ve bir amblem içeri sokulduğu yıl
19	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e {gisz}gu-za bara2 ku3-sig17 2-na-bi / min-na-bi {d}marduk {d}zar-pa-ni-tum-bi-da-ke4 in-ne-szi-in-dim2-ma	Kral Samsu-iluna’nın Marduk ve eşi Sarpanit için iki tane altından  taht / kürsü yaptırdığı yıl.
20	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e lugal sag-kal kur nu sze-ga-ni bi2-in-si3-si3-ga u3 ugnim ma-da asz2-nun-na{ki} sag gisz bi2-in-ra-a	Kral Samsu-iluna’nın lider kral  olarak ona itaat etmeyen  Eşnunna bölgesindeki ordu yu cezalandırdığı yıl
21	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e {gisz}gu-za zag bara2 gu-la ku3-sig17-ta mul an-gim mul-mul-la {d}nin-gal-ra mu-un-na-an-dim2-ma	Kral Samsu-iluna’nın Ningal’e yıldızlar gibi parlayan altından önemli yüksek bir kürsü/ taht yapıldığı yıl
22*	mu us2-sa gu-za bara2 gu-la	Büyük taht kürsüsünün kurulduğu yıldan sonraki
22	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e u6-nir ki-dur2 mah {d}za-ba4-ba4 {d}inanna-bi-da-ke4 16 alan-bi szu gibil bi2-in-ak-am3	Kral Samsu-iluna’nın Zababa ve inanna’nın muhteşem konutları için 16 tane heykellerinin yenilendiği yıl
23	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e usu gir3-ra {d}en-lil2-le mu-un-na-an-sum-ma-ta / mu-un-na-an-gar bad3 sza-ah-na-a{ki} uru{ki} sag ma-da a-pu-um-ma za-ar-ha-nu-um{ki} pu-ut-ra{ki} szu-sza-a{ki} ma ...-la?-si mi-ne-eb2-gul-gul-la	Kral Samsu-iluna’nın Enlil tarafından kendisine verilen muhteşem güçle/ şimşek ? Apum,  Şahna, Uru, Zarhanum, Putra, Susa bölgelerine duvar yerleştirdiği yıl
24a	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e lugal nam-ku3-zu mu-un-gur / mu-un-gur10 / mu-un-gu-ur / mu-un-gu-ur4-ra bad3 kisz{ki}-a bad3 me-lam2-bi kur-kur-ra dul-la gu2 id2-buranun-na mu-un-du3-a u3 bad3 sa-am-su-i-lu-na{ki} ma-da wa-ru-um-ma-ke4 gu2 id2-dur-ul3-ka-ta bi2-in-dim2-ma bad3 < har{ki} > zag-ge eren2-bi sig3-ge kur-kur-ra umun szu ak	Kral Samsu-iluna’nın, zeki kral’ ın Fırat kıyısında düşman ülkeleri kapsayan inşa edilen  Kiş duvarı/ suru/ ihtişamlı suru ve Samsu-iluna duvarı bölgesi Warum’un Durulka (Diyala/ Turran) ırmağı/ kıyısında inşa ettiği Harki suru’nu yabancı topraklara karşı yükselttiği yıl
24b	mu bad3 gal kisz{ki}	Kiş’in büyük surunun…yıl
25*	mu us2-sa a2 ... bad3 har{ki} zag-ge eren2-bi sig3-ge kur-kur-ra umun szu ak	Harki suru’nun yabancı topraklara karşı yükseltildiği  yılın ertesi
25a	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e {urudu}alan {gisz}tukul ku3-sig17 husz-a sig3-ge me-gim nam-ur-sag-ga2-ka-na ki sag il2-la mu-un-na-an-dim2-ma	yapıldığı yıl
25b	mu sa-am-su-i-lu-na lugal alan-a-ni nam-ur-sag	Samsu-iluna’nın kahraman bir kral olarak heykelinin dikildiği yıl
26	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e hur-sag gal kur mar-tu{ki}-a 1-1/2 ninda 4 kusz3 10-da-bi-sze3 {na4}sag-gi-a-a-ba nam mi-ni-in-dar-ra id2-sa-am-su-i-lu-na-na-ga-ab-nu-uh2-szi masz2-bi sza3 ambar-ta mi-ni-bal-e musz3-a-ka sza mu-un-la2-a ki in-gub dagal-la-ta im-ta-an-e3-a gan2 zi ka2-dingir-ra{ki}-ka szu mi-ni-in-pesz-pesz-a ... mi-ni-in-gar-gar-ra	Kral Samsu-iluna’nın Martu ülkesinin dağlarından büyük 1-1/2 ninda 4 kusz3 10-da-bi-sze3 yaklaşık 11 1/3 m.)lik blok taşlar.. Samsu-iluna kanalının genişçe akmasına sebep olarak Babil’i bereketli ekili arazi yaptı.
27	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e ni3-babbar-ra / ni3-bir2-bir2-ra siskur2-ra me-te a2-ki-te / a2-ki-tum ul szar2-ra-kam ki-la2-bi 10 gu2 ku3-babbar u3-tu-da dadag-ga {d}iszkur ka2-dingir-ra{ki}-sze3 mu-un-na-dim2 en gizkim-ti-la-ni szud3-da-ni gisz bi2-in-tuk-a nam-ti-la-ni-sze3 a mu-na-ru-a	Kral Samsu-iluna’nın yaşamına/yaşamı için, efendisi Adad’ın Babil’de.. yeni yıl bayramında gümüşten …
28	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e a2-ag2-ga2 {d}en-lil2-la2-ka / {d}en-lil2-la2-ta nam-ku3-zu nam-a2-gal2-bi-ta-a {d}marduk-ke4 mu-un-na-sum-ma-ta ja-di-a-bu-um / ja-di-ha-bu-um u3 mu-ti-hu-ur-sza-na hur-sag-gim lugal-lugal-la an-da-kur2-usz-a szita2 husz-a-na {gisz}hasz-a szu-ni in-ne-en-ak-a	Kral Samsu-iluna’nın Enlil’in emriyle ve Marduk tarafından verilen bilgelik ve güçle ve şita silahı ile Jadiabum ve Mutihurşan adlı düşman kralları dağ gibi ezdiği yıl Samsuiluna'nm 28.ci yılında gis.has. bir nevi sita olarak geçmektedir
29	mu us2-sa / mu gibil sa-am-su-i-lu-na lugal-e a2-ag2-ga2 {d}en-lil2-la2 ja-di-a-bu-um u3 mu-ti-hu-ur-sza-na szita2 husz-a-na {gisz}hasz-a szu-ni bi2-in-ak-a	Samsu-iluna’nın Enlil’in emriyle  kral olduğu ve Jadiabum ve Mutihurşan’ın Şita silahı ile ezidiği yıldan sonraki yıl
30	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e us2-sa us2-sa-bi / gibil 2-kam-ma / sza egir mu ki a2-ag2-ga2 {d}en-lil2-la2	Samsu-iluna’nın Enlil’in emriyle  kral olduğu yılın ikinci yılı
31*	mu sa-am-su-i-lu-na lugal mu us2-sa 3-kam-ma / us2-sa egir gibil 2 a2-ag2-ga2 {d}en-lil2-la2	Samsu-iluna’nın Enlil’in emriyle kral oluşunun 3. yılı
31	mu alan-a-ni {na4}gisz-nu11-gal-la-ke4 / {na4}nim mu ... / {gisz}tukul ku3-sig17 husz-a	Kaymaktaşından büyük bir heykeli ve kırmızımsı altından  bir silah
32a	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e gu2 id2-dur-ul3-la2 u3 id2-tya3-ba-an mu-un-ba-al	Samsu-iluna’nın Durul kanalı ve Tyaban kanalını kazdığı yıl
32b	mu id2-adab{ki} u3 id2-tya-ba-an	Adab kanalı ve Tyaban kanalı.. yıl
33	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e du11-du11-ga {d}utu {d}marduk-bi-da-ta uru sag-gar-ra-tum{ki}-ma / sa-gar-ra-tum{ki}-ma sig4 kilib3-ba ki-bi-sze3 in-ne-en-gi4-a	Samsu-iluna’nın Marduk ve Utu’nun emirleriyle kral olduğu ve Saggaratum şehrinin tuğla ile yenilendiği yıl /bütün tuğlalarının
34	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e e2-gal nam-nun-na e2 he2-du7 ki-dur2-nam-lugal-la-na mu-un-du3-a	Kral Samsu-iluna’nın prenslik sarayı ve krallık konutu için ev inşa ettiği yıl
35	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e a-ma-al{ki} ar-ku-um{ki} masz-gan2-lugal{ki} bad3-da ni3-gul-la	Kral Samsu-iluna’nın Amal, Arkum ve Maşgan  krallık şehirlerinin kırık sur/ duvarlarını yenilediği yıl
36	mu eren2 kur mar-tu-a / kur hur-sag-ga2-ka i3-ba!-sub2-be-esz-a	Martu ülkesi ordusunun dağlık topraklarının bastırıldığı yıl
37	mu ma-da ki-uri-a-ma dal-ba-na hur-sag ebih{ki}	Akad toprağı ..Ebih dağı  mesafesi…yıl
38	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e {d}ud-ba-nu-il2-la szita2 kalag-ga {d}nin-urta ur-sag gal in-na-an-gibil-a	Kral Samsu-iluna kahraman Ninurta’nın güçlü silahı Udbanuilla-Şita silahını yenilediği yıl. Samsuiluna nın 38. ci yılında Ninurta’nın  udbanuilla silahından bir nevi sita olarak bajsedilir. Ud-ba-nu-il-la sita kalag-ga dNinurta ur-sag gal in-na-an-gibil-a : tercümesi: büyük kahraman Ninurta’nın kudretli silahını (sita) (Samsiluma) yeniledi. “.
a	mu sa-am-su-i-lu-na lugal da-am-gur-ti lu	Kral Samsu-iluna…
b	mu sa-am-su-i-lu-na lugal-e ki-in-du ni3-ul-li2-ta da-ru-..	Kral Samsu-iluna….
C	mu sa-im sa-am-su-i-lu-na alan-a-ni	Samsu-iluna   heykelini…yıl

Abi-eşuh   Samsu-iluna’nın oğlu 1711-1684. Döneminde orta Fırat bölgesi Babil kentinin yönetiminden çıkmıştır. Bu hükümdar “Dicle’ye set kurarak”  yakalamaya çalıştığı Deniz sülalesi hükümdarı İliman’ı elinden kaçırmaktan başka, dikkate değer bir şey yapmamıştır.

a	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e du11-du11-ga a2 mah {d}marduk-ke4 ..	Abi-eşuh’un  Marduk’un büyük gücüyle/ emriyle kral olduğu yıl
ba	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e sipa ki-ag2 an {d}en-lil2-bi-da-ke4 ki-en-gi ki-uri-sze3 igi zi in-szi-in-bar-re-esz-a gir3 un-ga2-ke4 si bi2-in-sa2-a ...-silim inim du10-ga kalam-ma bi2-in-ga2-gar-ra ni3-gi ni3-si-sa2 ba-an-gal2-la su kalam-ma bi2-in-du10-ga	An ve Enlil’in Sümer ve Akad topraklarına sevgiyle/ iyi gözle bakmalarıyla ve sevgili çoban kral Abi-eşuh’un halkın isteklerini yoluna koyduğu, Sümer ülkesinde dostça ve iyi kelimeler yerleştirdiği , hukuk düzeni kurduğu..
bb	mu sza a-bi-e-szu-uh szar-rum re'um sza anum u3 {d}en-lil2 i-na i-nim ma-gi-ri-im u3 i-na ma-at szu-me-ri-im u3 ak-ka-di-im ki-ni-isz ip-pa-al-su-szu-nu-ma sze-ep ni-szi usz-te-sze-ru tyu-ba-tam u3 sa-li-ma-am tya-ba-am a-na ma-tim isz-ku-nu ki-it-tam u3 mi-sza-ra-am u2-sza-ab-szu-ma szi-ir ma-ti-szu u2-tyi-ib-bu	An ve Enlil’in Sümer ve Akad topraklarına sevgiyle/ iyi gözle bakmalarıyla ve sevgili çoban kral Abi-eşuh’un halkın isteklerini yoluna koyduğu, Sümer ülkesinde dostça ve iyi kelimeler yerleştirdiği , hukuk düzeni kurduğu..
ca	mu gibil / us2-sa egir sipa ki-ag2 an {d}en-lil2-la2 / {d}en-lil2-bi-ta	An ve Enlil’in sevgili çobanı … sonraki yıl
cb	mu gibil / mu us2-sa egir sipa ki-ag2 an {d}en-lil2-la2	An ve Enlil’in sevgili çobanı … sonraki yıl
d	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e inim mah an {d}en-lil2-bi-da-ke4 usu gal-gal {d}marduk-bi-da-ke4 ugnim / eren2 ka-asz2-szu-u2-um	Kral Abi-eşuh’un An ve Enlil’in yüce emirleri ve  çok kuvvetli Marduk’un orduları ile Kassit ?
ea	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e {gisz}asz-te bara2-zag us2-sa-ak-ke4-ne i3-mah-esz-am3 {gisz}na2 ba-gam2-gam2 gisz-e-ne-a u3 alan-a-ni ku3-sig17-ga-ke4 nam-en-na-ni ib2-te-ta {d}utu {d}sze3-ri5-da-ra mu-un-na-an-dim2-ma	Kral Abi-eşuh’un  Utu ve Şerida için muhteşem yükseltilmiş bir koltuk/ kanepe, bir masa ve kendi  prensliğinin Altın heykelini yaptığı yıl
eb	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e {gisz}asz-te bara2-zag sub-sub-be2 i3-mah-a ba-gam2-gam2 gisz-e-ne-a u3 alan-a-ni ku3-sig17-ga-ke4 nam-en-na-ni ib2-te-ta {d}utu {d}sze3-ri5-da-ra mu-un-na-an-dim2-ma	Kral Abi-eşuh’un Utu ve Şerida için muhteşem yükseltilmiş bir koltuk/ kanepe, bir yatak ve  kendisinin en’liği için altın bir heykelinin yapıldığı yıl
f	mu i-x ...	…yıl
ga	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e szita2 mah {d}marduk-ke4 / an {d}en-lil2-la2-kam ku3-sig17 husz gun3-gun3-a	Kral Abi-eşuh’un An, Enlil ve Marduk’un kırmızı altın ile parlatılmış yüce/ muhteşem silahı..yılı
gb	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e alan gun3-gun3	Kral Abi-eşuh için  renkli heykel..yıl
h	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e e2-kisz-nu-gal / e2-kisz-nu-gal2 e2-{d}nanna-kam / e2 sza3-gi pad3-da {d}nanna-kam ka2-dingir-ra{ki}-a mu-un-du3-a	Kral Abi-eşuh’un Nanna’nın yüreğinden seçilen ev, Babil’deki Ekişnugal tapınağının inşa edildiği yıl
i	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e ...-...-ba id2-zubi / id2-idigna a-bi-e-szu-uh-a / a-bi-e-szu-uh-ke4 mi-ni-in-dun-na	Kral Abi-eşuh’un, Dicle nehrinden Abi-eşuh kanalını kazdığı yıl
k	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e bara2-bara2-a ku3-sig17-ga-ke4 ku3-babbar-ra-bi-da-ke4	Kral Abi-eşuh’un, gümüş ve altınla süslü kürsü/ koltuk..
l	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e ad-na-tum-ma{ki} ul husz-a sukud-ra2 kur hur-sag-ga2-ka	Kral Abi-eşuh’un, Adnatum’u , dağlık ülkelerin gururunu….
m	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e bad3-da a-bi-e-szu-uh-a-ke4 lugal-e ugu abul gu2 id2-idigna bi2-in-du3-a	Kral Abi-eşuh’un, Dicle nehri kıyısında Abi-eşuh suru/ kalesini inşa ettiği yıl
n	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e {d}nanna en gizkim-ti-la-ni-sze3 szu-nir gal-gal-la ku3-sig17 ku3-babbar-a a mu-un-na-ru-a	Kral Abi-eşuh’un, Nanna’ya, efendisine adadığı altın ve gümüş büyük amblemlerini diktiği yıl
o	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e usu mah {d}marduk-ka-ta id2-idigna gisz bi2-in-kesz2-da	Kral Abi-eşuh’un, Marduk’un muhteşem gücüyle Dicle nehrini bağladığı/ baraj yaptığı yıl
o+1	mu gibil sza egir id2-idigna gisz bi2-in-kesz2-da	Kral Abi-eşuh’un, Marduk’un muhteşem gücüyle Dicle nehrini bağladığı/ baraj yaptığı yılın ertesi
pa	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e alan {d}en-te-na-a alan nam-szul-la-ka e2-kisz-nu-gal2-sze3 i-ni-in-ku4-ra u3 dingir-lamma dingir-ku3-babbar ...	Kral Abi-eşuh’un, Entena’nın gençlik/ delikanlılık heykelini Ekişnugal tapınağına getirdiği/ soktuğu  ve gümüşten koruyucu tanrı
pb	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e alan {d}en-te-na-a nam-dingir-ra-ni-sze3 ba-ab-du7-a e2-kisz-nu-gal2-sze3 i-ni-in-ku4-ra	Kral Abi-eşuh’un, Entena’nın  tanrılık heykelini .. Ekişnugal tapınağına soktuğu yıl
q*	mu gibil / egir alan {d}en-t[e-na]	Entena heykelinde…sonraki yıl
q	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e alan gal-gal-la szu mu2-mu2 / alan ku3-sig17 ku3-babbar	Kral Abi-eşuh’un, altın ve gümüşten dua eden büyük heykelleri..yıl
r	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e sag-du3-du3 gu-la {d}marduk-ke4 id2-a-bi-e-szu-uh mu-un-ba-al-la2	Marduk tarafından verilen büyük bilgelikle kral Abi-eşuh’un, Abi-eşuh kanalını kazdığı yıl
s	mu nun sun5-na lu2 {d}utu-ke4 gisz in-na-an-tuk-tuk-a usu gal {d}marduk-ke4 / {d}iszkur-ke4 ur5-tuk / ur5-kin kalam-ma-ni-ta szu bi2-in-du8-a	Marduk / İşkur’un büyük gücüyle….
t	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e usu sza3-asz-sza4 {d}nanna-ka eren2 kalam-ma-sze3 asz-me {na4}za-gin3-na szu-nir gal-gal-la u3 alan ku3-sig17-ga me-gim nam-nun-na-sze3 e2-babbar-ra i-ni-in-ku4-ra	Kral Abi-eşuh’un Nanna’nın mükemmel gücüyle ülkenim güneş diskleri ordusu için  lapislazuliden büyük bir amblem ve prenliğinin ilahi güçlerini (me) ]temsil eden]  altından heykeli E-babbar tapınağından içeri soktuğu yıl
u	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e alan {d}marduk {d}zar-pa-ni-tum-bi-da-ke4 ... sza3 ...	Kral Abi-eşuh’un Marduk ve (karısı) Zarpanit’in heykellerini…
v	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e {uru}lu-ha-ja{ki} gu2 id2-a-ra-ah-tum-ka mu-un-du3-a	Kral Abi-eşuh’un, Luhaya şehri kenarındaki Arahtum kanalını inşa ettiği yıl
w	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e alan ni3-si-sa2-ka ki-gar-ra a-bi-e-szu-uh nam-nun-sze3 mu-un-dim2-ma	Kral Abi-eşuh’un, adaleti yerleştirdiği heykel
x	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e alan-a-ni szud3-de3 ab-be2-a sza3 u6-nir e2-babbar-ra-sze3 igi {d}utu-sze3 i-ni-ku4-ra	Kral Abi-eşuh’un heykeli  E-babbar’da Utu’nun önünde, E-babbar tapınağında heykelini getirdi
y	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e {d}nanna {d}marduk-bi-da-ke4 inim in-ne-en-du11-du11-ga sza mu-un-... szita2 ... ...	Kral Abi-eşuh’un Nanna ve Marduk’un emirleriyle şita silahı yaptığı…yıl
aa1	mu nim-gir2 nim-gir2-a ku3-sig17-ga-ke4 ku3-babbar szu-du7-a-ke4 ... ka2-dingir-ra{ki}-ma-ka ... bi2-szi-in-dim2-ma	Adad için Babil’de altın ve gümüş ile süslenmiş ..
aa2	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e nim-gir2 nim-gir2-a ku3-sig17 ku3-babbar-bi-da-ke4 {d}iszkur ka2-dingir-ra{ki}-ma-ka gi4-bi-a-ke4 bi2-szi-in-dim2-ma	Adad için Babil’de altın ve gümüş ile süslenmiş .....
bb1	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e {d}en.zu dingir sag-du3-ga-ni-im sipa nam-lugal-la-ka-ni sag-gan2-na igi bi2-ib2-gi-na szu mu-un-na-du?	Abi-Eşuh’un Sin tarafından çobanlığa / krallığa atandığı yıl
bb2	mu {d}en.zu dingir sag-kal?-bi-ta ... gag la ... bi2-ib2-gi-esz-a	Abi-Eşuh’un Sin tarafından çobanlığa / krallığa atandığı yıl
28	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e {urudu}alan-a-ni masz2 kadra-a gaba-ba in-na-an-dib2-ba-am3 / bi2-in-gar-ra u3 {urudu}alan-a-ni gidru ni3-si-sa2 szu an-du7-a ba-dim2-ke4 sza3 e2-kisz-nu-gal2-sze3 e2-ki-mah {d}nanna-kam i-ni-in-ku4-ra	Ekişnugal tapınağında göğsünde bir kuzu tutan Nanna heykeli… ve adaleti tesis ettiği yıl
A	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e nun ni2-tuku sze-ga an {d}en-lil2-la2-kam	An ve Enlil’in favorisi, saygı duyulan kral Abi-eşuh..
B	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e alan nam-ur-sag-ga2-ni e2-sag-il2-la	Kral Abi-Eşuh’un kahramanlık heykelinin Esagil tapınağında..
Ca	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e usu sza3-asz-sza4 {d}marduk-ka eren2 kalam esz3-nun-na{ki} ki-in-du sza?-szi-il-ki-ka-ta me3 nam-dugud-ba in-ne-szub-be2	Abi-Eşuh’un güçlü bir savaşta Marduk’un  mükemmel gücüyle Eşnunna topraklarının ordusunu mağlup ettiği yıl
Cb	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e eren2 kalam asz2-nun-na{ki} me3 nam-dugud-ba in-ne-en-szub.ub-ba a-hu-szi-na lugal asz2-nun-na{ki} lu2Xkar2 mi-ri-in-dab5-ba	Kral Abi-eşuh’un  güçlü bir savaşta Eşnunna topraklarının ordusunu yendiği ve Eşnunna kralı Ahuşina’yı esir aldığı yıl
D	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e alan si-si / alan gun3-gun3	Kral Abi-eşuh.. parlayan heykeller..
E	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e ma ... ku3-babbar-bi-da-ke4	Kral Abi-eşuh’un ..gümüş (ve altın heykeller) ..
F	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e {d}nanna id2-idigna	Kral Abi-eşuh Dicle’de Nanna….yıl
G	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e u4-pi-da szesz	Kral Abi-eşuh…
H	mu a-bi-e-szu-uh lugal-e {gisz}tukul ku3-sig17 {d}marduk-ke4 mu-un-na-an-dim2	Kral Abi-eşuh’un Marduk için altın bir silah yaptığı  yıl

ve diğer Yıl Adları..