Tapınak İlahileri I. Enki'nin Eridu'daki Tapınağı/ Zigurratı

Tapınak Yazıtı I  

http://etcsl.orinst.ox.ac.uk/cgi-bin/etcsl.cgi?text=c.4.80.1&display=Crit&charenc=gcirc#

https://www.atanet.org/publications/beacons_10_pages/page_15.pdf

Eridu (Sümerce: eridug) Sümerce 'şanlı yer', 'yüce yer' anlamına gelir ve bugünkü Irak Cumhuriyeti'nin Tell Abu Shahrain şehridir. MÖ 5400 yılında kurulan Eridu Güney Mezopotamya'nın en eski şehridir.
Ur şehrinin 12 km. güneybatısında yer alan Eridu tapınaklarıyla ünlü Sümer şehirlerinin en güneydeki örneğini teşkil etmektedir. Sümer mitolojisi'ne göre Eridu, daha sonra Akadlar tarafından Ea adıyla bilinecek olan Sümer kralı Enki tarafından inşa edilmiştir.

MÖ. 2300 civarında Akkad’lı Sargon’un kızı olan bir başrahibe (Enheduanna) kendi döneminin zigurat tapınaklarında söylenen tüm ilahileri derledi. Güneyde Eridu’dan kuzeyde Sippar’a ve Fırat ve Dicle nehirlerinin her iki yakasında kırkiki “E” tapınağa yeminle başlamaktadır. Dizeler tapınağın yalnızca ismine, konumuna ve hangi tanrı için inşa edildiğini belirtmekle kalmayıp ayrıca bu ilahi konutların ihtişam ve büyüklüğünün yanı sıra işlevlerine ve bazen de tarihlerine ışık tutmaktadır.

Nippur’daki Enlil’in zigurratı E.KUR. “dağ gibi olan ev”. Burası “kaderlerin belirlendiği bir türbe” idi.”göğü ve yeri bağlayan” bir zigurrattı.  Nippur’da Ninlil’in “huşu veren parlaklığa bürünmüş” olan ayrı bir tapınağı vardı. Tanrıça buradan “yeni yıl ayında, bayram gününde, harikulade süslenmiş” halde çıkıp görünürdü. Ninharsag / Ninhursag’ ın tapınağı Keş/ Kiş şehrindeydi. “Dağ zirvesinin evinin hanımı” denilen bu yer “tuğlaları güzel kalıplanmış.. bir Gök-Yer mekanı, huşu ilham eden bir yer” olarak tarif edilir. Lacivertaşından “büyük bir zehirli yılan”la süslenmişti. Ninurta’nın kendi kült merkezi olan Lagaş’taki ziguratına ek olarak, bu metnin derlendiği sıralarda Nippur’daki kutsal mahallede bir tapınağı daha vardı. Buna E.ME.UR.ANNA  “Anu kahramanının ME’ler evi” denmekteydi.  

Enki'nin Eridu'daki Tapınağı/ Zigurratı

1. e₂-u₆-nir an ki-da mu₂-a : Ulu ev / tapınak / zigurat yükseliyor, Gök-Yer birleşiyor. Gök ve yerle birlikte büyüyen Zigurrat (Eunir zigurratı) / Tapınak, gök ve yerle birlikte biçimlendi.

2. temen an ki unu₆ gal eridug^{ki :} Eridu’daki gök ve yerin temeli olan yüce ikametgah / Gök ve yerin taraçası / geniş ziyafet salonu

3. abzu eš₃ nun-bi-ir am₃-gub: Abzu'da prensin türbesinin bulunduğu yer/ Prensin görev yaptığı /yerleştiği Abzu / türbesi /sığınağı/ Abzu prensi için kurulan kutsal alan

4. e₂-du₆-kug u₂ sikil-la rig₇-ga E.DU.KU: temiz bitkiler bağışlanmış yer/ E.DU-KU “kutsal höyüğün Evi” denilen mekan, “göğe doğru yükselen ulu türbe” diye tarif edilmektedir. / Kutsal bitkilerin üretildiği DUKU evi (yaratma odası /evi)  / Tapınaktaki  has yiyeceğin yendiği kutsal ziyafet salonu

5. pa₅ sikil nun-na-ka a naĝ-ĝa_{2 :}prensin temiz kanalından su içilen yer/ suyun prensin saf kanalından içildiği yer

6. kur ki sikil-la naĝa dub₂ dug₄-ga: parlatılıp temizlenmiş yerlerin sabunla / potas ovalandığı söylenir/ dağ, temiz bir yer, sabunla ovalanmış

7. abzu tigi-zu me-kam: Abzu, senin müzik aletin (tigi) me’lerin/ ilahi güçlerindir/ Abzu, senin tigi davulun ilahi güçlere aittir.

8. bad₃ GIĜ₄ gal-zu šu si sa₂-am_3:  senin duvarın /surun  ustaca /akıllıca yerleştirilmiştir

9. kilib₃-ĝal₂ ki diĝir til₃-la-za: toplantı yerinde /mecliste oturan [yeri olan] tanrı/ tanrıların oturduğu toplantı yerine

10. kiĝ₂ gal kiĝ₂ ki dug₃ ud nu-dib-be_2: güzel büyük çalışmaların yeri, günler geçip gitmezdi/ senin geniş ve yüce meclis salonuna, güzel yere, asla bir ışık geçmez

11. e₂ zag keše₂-zu šita sa₂ nu-di: tapınak senin bağladığın dua ile değerlendirilir, tapınak, senin görevin eşsiz saflıktır

12. nun-zu nun gal-e men kug: sen prenssin, yüce kutsal taçlı prens

13. muš₃-za ma-ra-ni-in-ge-en eridug^ki saĝ-men ĝal_2: kutsal alanın Eridu taçlandırılmıştır

14. kiši₁₇ mu₂ kiši₁₇ sikil ed₃-de₃ susbu_3: büyüyen dikenleri  rahipler temizler / akasyalar büyür, temiz akasyalar çıkar …? Susbu rahiplerinin başa yerleştirdiği dikenlerden taç..?

15. eš₃ abzu ki-zu ki gal-zu : kutsal alan Abzu, senin yerin, senin yüce yerin/ Abzu’daki türbe  senin  bilgelik  yerin

16. ki ^dutu-ra gu₃ de₂-za: senin Utu’ya seslendiğin / çağrıda bulunduğun  yer

17. gir₄ ninda il₂ u₂ sug₄-sug₄-za:  fırında  ekmek , somun yemek .  tam olarak /Akşam yemeğine ekmek ‘doğuran’ fırının oradadır. 

18. u₆-nir eš₃ maḫ an-ne₂ us₂-sa-X-za: zigurratın türbesi yüce göğe yaklaşır/ göğe erişen yüce kutsal alan /senin Ziqquratın  göğe  doğru uzanan muhteşem bir türbedir, 

19. gir₄ gal unu₆ gal-da sa₂-a-za: büyük yemek odasındaki / ziyafet salonundaki  büyük fırının

20. nun-zu nun an ki [X X] X nu-kur₂-ru: prenssin gök ve yerin …itiraz edilemeyen prensi /sen prensin, göğün ve yerin prensi, sözleri değiştirilemeyen

21. [X] dug₄-ga saĝ du₃ X X-ni^? ĝeštug₂ de₅-a: yarattığım,  ... bilgelik .. düşünmek...

22. [X X] X en ^dnu-dim₂-mud-e: efendi Nudimmud / Enki (biçimlere şekil veren)

23. e₂-engur-ra muš₃-za e₂ bi₂-in-gub barag-za dur₂ bi₂-in-ĝar: Engur’da tapınağın kutsal alanına kürsüsünü yerleştirdi. 

24. e₂ ^den-ki eridug^ki-ga:  Enki’nin Eridu’daki tapınağı.

e2-engur Enki’nin Eridu’daki ilk tapınağı –dönemin mimari bir harikasıdır- ve geçen zamanla birlikte yükseltilip genişletilerek E.EN.GUR.RA  denilen (“zaferle dönen Tanrının Evi”) olağanüstü bir tapınağa dönüştürülmüştür. Yapı altın, gümüş ve değerli metallerle süslenmişti ve “Göklerin Boğası” tarafından korunmaktaydı.

Kazılarda dört metreye beş metre boyutlarında çok basit biçimli bir kutsal mekan bulunsa da, binyıllar boyunca Sümer tapınağını karakterize eden özelliklere sahipti. Daha sonraki onarımlarla genişletilmiş ve geliştirilmiştir.  Tapınağın kerpiç duvarları düzenli aralıklarla yapılan girinti ve çıkıntılarla süsleniyordu. Bütün yapı bir platform üzerine kuruluyor, bu platforma binanın uzun kenarında yer alan girişe çıkan bir dizi basmakla ulaşılıyordu.

Tapınak İlahileri II Enlil'in Nippur'daki Tapınağı/ Zigurratı