III. Uruk Dönemi Yıl Adları
Utu-Hegal Dönemi. ..bu sıralarda
sümer’de bir kurtarıcı ortaya çıktı. Bu Guti boyunduruğunu kırmayı ve krallık
makamını Sümer’e geri getirmeyi başaran Utuhegal’di. Utu-hegal’in Guti kralı
Trigan’a karşı giriştiği zaferle sonuçlanan seferin bir betimlemesi de
vardır. Tutsak edilen Trigan, zincire
vurulmuş ve gözleri bağlı olarak “ayağını ensesine koyması için” Utuhegal’in
önüne getirilmişti. Bakınız Utuhegal’in Zaferi (C.2.1.6.). Utuhegal Erek’te 7 yıl 6 ay 15 gün kral olarak
hüküm sürdü. Toplam 1 kral. Erek silahlarla mahvedildi. Krallığı Ur’a taşındı.
Utuhegal egemenliğini uzun süre koruyamadı..yedi yıllık hükümdarlıktan sonra,
ihtiraslı valilerinden biri olan Ur-Nammu tahtı zorla ele geçirdi.
1
|
mu {d}utu-he2-gal2 lugal
|
Utu-Hegal’in kral olduğu
yıl
|
Ur
III Dönemi 2112-2000 . Toplam beş kral 108 yıl hüküm sürdü.
Ur-Nammu 2112-2095. 18 yıl krallık.
Utuhehalden tahtı zorla ele geçiren, onun bir valisi idi. Ur-Nammu, III. Ur
hanedanı adıyla bilinen sonuncu önemli Sümer hanedanını kurmayı başardı. 16 yıl
hükümdarlık yapan Ur-Nammu yetenekli bir askeri önder, büyük bir kurucu ve
seçkin bir yönetici olduğunu gösterdi; insanoğlunun yazılı tarihindeki ilk
yasayı uygulamaya koydu. Ur-Nammu
hükümdarlığa Lagaş’lı Ur-Bau’nun damatlarından biri olan Namhani’ye saldırıp
onu öldürerek başladı. Namhani’nin Guti’li efendilerinin yardımıyla Ur
topraklarına tecavüz ettiği kesindi.
Ur-Nammu kemdisini Ur’un ve Lagaş’ın efendisi yaptıktan sonra,
otoritesini bütün sümer ülkesinde kurmak üzere harekete geçti onun bıraktığı
yazıtlar, Ur’un yanı sıra Erek, Nippur, Adab ve Larsa’da da bulunmuştur.
“Aşağıdaki (ülkelerden) yukarıdaki (ülkelere) dek dümdüz yollar yaptırdığıyla”
övünür.
Ur-Nammu
saltanatının ilk başlarına raslayan bir yıl adı, “Magan ve Meluhha gemilerinin
Nanna’nın (Ur kent tanrısı) eline geri dönüşü” olarak kayda geçmiştir.
Gutilerle yapılan bir savaşta öldürülmüştür. Ondan sonra oğlu Şulgi tahta
geçti.
1
|
mu ur-{d}nammu lugal
|
Ur-Nammu’nun kral lduğu
yıl
|
b
|
mu ur-{d}nammu lugal-e sig-ta
igi-nim-sze3 gir3 si bi2-sa2-a
|
Kral Ur-Nammu’nun
aşağıdan yukarıya kadar/ bütün ülkede pranga/zincir/esaret i düzenledi/
yoluna koyduğu yıl
Kral Ur-Nammu’nun
aşağıdan yukarıya kadar/ bütün (ülkede) yol düzenledi/ yoluna koyduğu yıl
|
c
|
mu ur-{d}nammu ni3-si-sa2 kalam-ma
mu-ni-gar
|
Ur-Nammu’nun ülkede
adaleti yerleştirdiği yıl
|
d
|
mu en-{d}inanna unug{ki}-a dumu
ur-{d}nammu lugal-a masz-e ba-pad3-da
|
Kral Ur-Nammu’nun
çocuğunun Uruk’ta İnanna rahipliğine
seçildiği yıl
|
e
|
mu bad3 ur2i{ki} ba-du3-a
|
Ur
surlarının inşa edildiği yıl
|
f
|
mu lugal-e nibru{ki}-ta nam-lugal szu
ba-ti-a
|
Nippur’daki
kraldan, krallığın onaylandığı/ kabul edildiği/ alındığı yıl
|
g
|
mu e2-{d}nanna ba-du3-a
|
Nanna’nın tapınağının
yapıldığı yıl
|
h
|
mu en-{d}nanna masz-e ba-pad3-da
|
Nanna rahibinin
seçildiği yıl
|
i
|
mu id2-a-{d}nin-tu ba-al
|
Nintu kanalının kazıldığı yıl
|
j
|
mu nin-dingir-{d}iszkur masz-e pad3-da
|
İşkur tanrıçalığının /
rahibeliğinin seçildiği yıl
|
k
|
mu gu-ti-um{ki} ba-hul
|
Gutium’un
tahrip edildiği/ yıkıldığı yıl
|
l
|
mu e2-{d}nin-sun2 ur2i{ki}-a ba-du3-a
|
Ninsun’un Ur’daki tapınağının inşa edildiği yıl
|
m
|
mu e2-{d}en-lil2-la2 ba-du3-a
|
Enlil tapınağının inşa
edildiği yıl
|
n
|
mu id2-en-erin2-nun ba-ba-al-la
|
Enerinnun kanalının
kazıldığı yıl
|
o
|
mu {gisz}gigir {d}nin-lil2 ba-dim2-ma
|
Ninlil’in arabasının
hazırlandığı yıl
|
p
|
mu {d}lugal-ba-gara2 e2-a-na ku4-ra
|
Lugalbagara’nın
tapınağına girdiği yıl
|
q
|
mu {d}lugal-ba-gara2 e2-a ku4-ra
us2-sa
|
Lugalbagara’nın
tapınağına girdiği yıldan sonraki yıl
|
Şulgi Dönemi 2094-2047 Yaşamı sırasında
tanrılaştırıldı.Ur-nammu’nun oğlu. 48 yıl krallık. Sümer için göreceli bir
barış ve gönenç dönemi başlattı. Hükümdarlığını hem doğudaki Elam ve Aşnan’a,
hem de Zagros sıradağlarındaki göçebe halklara kadar genişletti. Hatta Sümer’in
kuzey ucundaki Subiri topraklarında bulunan Aşur ve Erbil’in bile denetimini elinde
bulunduruyordu. http://cdli.ucla.edu/files/publications/CDLJ2013_001_0.pdf
1
|
mu szul-gi lugal
|
Şulgi’nin kral olduğu
yıl
|
2
|
mu usz e2-{d}nin-gublaga ki ba-a-gar
|
Ningublaga tapınağının temelinin atıldığı yıl
|
3
|
mu szul-gi lugal ur2i{ki}-ma-ke4
{gisz}gu-za za-gin3 {d}en-lil2-ra i-na-ku4-ra
|
Ur kralı Şulgi’nin Enlil
kürsüsü/tahtını içeri soktuğu yıl
|
4
|
mu usz e2-{d}nin-urta ki ba-a-gar
|
Ninurta tapınağının
temelinin atıldığı yıl
|
5
|
mu bad3 gal e2-an-na ba-du3-a
|
E-anna tapınağının
surlarının inşa edildiği yıl
|
6
|
mu lugal-e gir3 nibru{ki} si bi2-sa2-a
|
Nippur’un kral yolunun
düzenlendiği yıl
|
7
|
mu lugal-e ur2i{ki}-ta nibru{ki}-sze3
szu in-nigin2
|
Kralın Ur’dan Nippur’a gidip döndüğü yıl. Yazıtlarda da koşarak 1 günde gidip
geldiğini yazar. Bkz: A praise poem of Šulgi (Šulgi A) c.2.4.2.01
|
8
|
mu ma2 / ma2-gur8 {d}nin-lil2-la2
ba-ab-du8
|
Ninlil’in gemisinin
kalafatlandığı yıl
|
9*
|
mu ma2 {d}nin-lil2-la2-ke4 us2-sa
|
Ninlil’in gemisinin
kalafatlandığından sonraki yıl
|
9
|
mu {d}nanna kar-zi-da{ki} e2-a-ni ku4
|
Nanna’nın Karzida’daki tapınağına girdiği yıl
|
10
|
mu e2-hur-sag lugal ba-du3
|
Kralın E-hursag (dağ
gibi ev) tapınağının / konutunun inşa edildiği yıl (Kuta’da)
|
11
|
mu {d}isztaran bad3-an{ki} / der{ki}
e2-a-na ba-ku4
|
İştaran’ın Badan / Der’deki tapınağına girdiği yıl
|
12
|
mu {d}nu-musz-da ka-zal-lu{ki} e2-a-na
ba-ku4
|
Numuşda’nın Kazallu’daki tapınağına girdiği yıl
|
13
|
mu e2-hal-bi lugal ba-du3
|
Kralın E-hal konutunun
inşa edildiği yıl (Girsu’da)
Halba2:buz,don,soğuk.
Buz evi. Kraliyet buz-evi
|
14
|
mu {d}nanna nibru{ki} e2-a ba-ku4
|
Nanna’nın Nippur’daki
tapınağına girdiği yıl
|
15
|
mu en-nir-si2-an-na en-{d}nanna
masz2-e i3-pad3
|
Nanna’nın Ennirsianna rahibinin seçildiği yıl
|
16
|
mu {gisz}na2 {d}nin-lil2-la2 ba-dim2
|
Ninlil’in yatağının
hazırlandığı yıl
|
17*
|
mu {gisz}na2 {d}nin-lil2-la2 us2-sa
|
Ninlil’in yatağının
hazırlandığı yıldan sonraki yıl
|
17
|
mu en-nir-si2-an-na en-{d}nanna ba-hun-ga2
|
Nanna’nın Ennirsianna
rahipliğinin kurulduğu yıl
|
18
|
mu li2-wir-mi-ta2-szu dumu-munus lugal
nam-nin mar-ha-szi{ki} ba-il2
|
Liwirmita
kralının kızının Marhaşi hanımlığına
yükseltildiği yıl
|
19
|
mu ezenXku3{ki} / bad3{ki} ki-be2
ba-ab-gi4
|
Ezenxku / Bad /Der şehrinin /bölgesinin
restore edildiği yıl
|
20a
|
mu {d}nin-hur-sag e2-nu-tur e2-a-na
ba-an-ku4
|
Ninhursag’ın E-nutur
tapınağına girdiği yıl (Tell Ubaid’de)
|
20b
|
mu dumu ur2i{ki}-ma lu2
{gisz}gid2-sze3 ka ba-ab-keszda2
|
Ur
çocuklarının/ halkının uzun mızraklarla görevlendirildiği yıl/ Ur
yurttaşlarının mızrakçı olarak
örgütlendiği yıl
|
21a
|
mu {d}nin-urta ensi2 gal
{d}en-lil2-la2-ke4 esz-bar kin ba-an-du11-ga a-sza3 ni3-ka9 {d}en-lil2
{d}nin-lil2-ra si bi2-in-sa2-sa2-a
|
Enlil’in büyük valisi
(Şulgi) Ninurta için, onun verdiği
hükümle Enlil Ve Ninlil ‘in (tapınaklarının)
hesaplarını kontrol ederek düzenledi/ yoluna koydu
|
21b
|
mu {d}nin-urta ensi2 gal
{d}en-lil2-la2-ke4 e2-{d}en-lil2 {d}nin-lil2-la2-ke4 esz-bar kin
ba-an-du11-ga {d}szul-gi lugal ur2i{ki}-ma-ke4 gan2 ni3-ka9 sza3 e2
{d}en-lil2 {d}nin-lil2-la2-ke4 si bi2-sa2-a
|
Enlil’in büyük valisi
(Şulgi) Ninurta için, onun verdiği
hükümle Enlil Ve Ninlil ‘in (tapınaklarının)
hesaplarını kontrol ederek düzenledi/ yoluna koydu
|
21c
|
mu bad3-an{ki} / der{ki} ba-hul
|
Der’in
tahrip edildiği / yıkıldığı yıl
|
22a
|
mu us2-sa {d}nin-urta ensi2 gal
{d}en-lil2-la2-ke4 e2-{d}en-lil2 {d}nin-lil2-la2-ke4 esz-bar kin ba-an-du11-ga
{d}szul-gi lugal ur2i{ki}-ma-ke4 gan2 ni3-ka9 sza3 e2 {d}en-lil2
{d}nin-lil2-la2-ke4 si bi2-sa2-a
|
Enlil’in büyük valisi
(Şulgi) , Ninurta için, Enlil ve Ninlil tapınaklarının, verilen hükümle, Ur kralı Şulgi’ nin Enlil ve Ninlil
tapınaklarının tarla hesaplarını düzenlendiği yıldan sonraki yıl
|
22b
|
mu us2-sa bad3-an{ki} / der{ki} ba-hul
|
Der’in
tahrip edildiği / yıkıldığı yıldan sonraki yıl
|
23*
|
mu us2-sa ni3-ka9-ak al-la-ka mu
us2-sa-bi
|
Kazı hesaplarının
yapıldığı yıldan sonraki yıl
|
23
|
mu {d}szul-gi lugal-e a2 mah
{d}en-lil2 sum-ma-ni...
|
Enlil’in kral Şulgi’ye
üstün güç verdiği yıl..
|
24
|
mu kara2-har{ki} ba-hul
|
Karahar’ın/
Ganhar tahrip edildiği/ yıkıldığı yıl
|
25*
|
mu us2-sa kara2-har{ki} ba-hul
|
Karahar’ın
tahrip edildiği/ yıkıldığı yıldan sonraki yıl
|
25
|
mu si-mu-ru-um{ki} ba-hul
|
Simurum’un tahrip edildiği / yıkıldığı yıl
|
26*
|
mu us2-sa si-mu-ru-um{ki} ba-hul
|
Simurum’un tahrip edildiği / yıkıldığı yıldan sonraki
yıl
|
26
|
mu si-mu-ru-um{ki} a-ra2 2-kam-ma-asz
ba-hul
|
Simurum’un
2. Kez tahrip edildiği yıl
|
27*
|
mu szul-gi nita kalag-ga lugal an
ub-da limmu2-ba-ke4 si-mu-ur4-um{ki} a-ra2 2-kam-asz mu-hul-a mu us2-sa-bi
|
Güçlü delikanlı Şulgi dört bölgede/ cihanın dört bölgesinin
kralı , Simurum’u 2. Kez tahrip ettiği yılın ertesi / sonraki
yıl
|
27
|
mu ha-ar-szi{ki} ba-hul
|
Harşi’nin
tahrip edildiği yıl
|
28a
|
mu en nam-szita4 {d}szul-gi-ra-ke4
ba-gub-ba-sze3 szud3-sag en-{d}en-ki eridu{ki}-ga dumu szul-gi nita kalag-ga
lugal ur2i{ki}-ma lugal an ub-da 4-ba-ke4 ba-a-hun
|
efendi silahtar
Şulgi’nin yerleştirdiği güçlü kral, oğul, Ur kralı, dört bir bölgenin kralı, Eridu’daki Enki rahipliğini tahrip ettiği yıl ?
|
28b
|
mu en-nam-szita4 {d}szul-gi-ra-ke4
ba-gub en-{d}en-ki eridu{ki}-ga dumu {d}szul-gi nita kalag-ga lugal
ur2i{ki}-ma lugal an ub-da limmu2-ba-ka ba-a-hun
|
efendi silahtar
Şulgi’nin yerleştirdiği güçlü kral, oğul, Ur kralı, dört bir bölgenin kralı, Eridu’daki Enki rahipliğini tahrip ettiği yıl ?
|
29
|
mu us2-sa en nam-szita4
{d}szul-gi-ra-ke4 ba-gub-ba-sze3 szud3-sag en-{d}en-ki eridu{ki}-ga dumu
szul-gi nita kalag-ga lugal ur2i{ki}-ma lugal an ub-da 4-ba-ke4 ba-a-hun
|
efendi silahtar
Şulgi’nin yerleştirdiği güçlü kral, oğul, Ur kralı, dört bir bölgenin kralı, Eridu’daki Enki rahipliğini tahrip ettiği yılın ertesi yılı
|
30a
|
mu dumu-munus lugal ensi2 an-sza-an{ki}-ke4
ba-an-tuk
|
Kralın kızının Anşan valisiyle evlendiği yıl
|
30b
|
mu dumu-munus lugal ensi2
an-sza-an{ki}-ke4 ba-an-du
|
Kralın kızının Anşan valisine gittiği yıl
|
31*
|
mu us2-sa dumu-munus lugal ensi2
an-sza-an{ki}-ke4 ba-an-tuk
|
Kralın Anşan valisinin kızıyla evlendiği
yılın ertesi yıl
|
31
|
mu kara2-har{ki} a-ra2 2-kam-asz
ba-hul
|
Karahar’ın
2. Kez tahrip edildiği yıl
|
32
|
mu si-mu-ru-um{ki} a-ra2 3-kam-asz
ba-hul
|
Simurum’un
3. Kez tahrip edildiği yıl
|
33*
|
mu us2-sa si-mu-ru-um{ki} a-ra2
3-kam-asz ba-hul
|
Simurum’un
3. Kez tahrip edildiği yıldan sonraki yıl
|
33
|
mu kara2-har{ki} a-ra2 3-kam-asz
ba-hul
|
Karahar’ın
3. Kez tahrip edildiği yıl
|
34*
|
mu us2-sa kara2-har{ki} a-ra2
3-kam-asz ba-hul
|
|
34**
|
mu us2-sa a-ra2 3-kam-asz
si-mu-ru-um{ki} ba-hul mu us2-sa-bi
|
Karahar’ın
3. Kez tahrip edildiği yıldan sonraki yıl
|
34
|
mu an-sza-an{ki} ba-hul
|
Anşan’ın
tahrip edildiği yıl
|
35
|
mu us2-sa an-sza-an{ki} ba-hul
|
Anşan’ın
tahrip edildiği yıldan sonraki yıl
|
36*
|
mu us2-sa an-sza-an{ki} ba-hul mu
us2-sa-bi
|
Anşan’ın
tahrip edildiği yıldan sonraki yılın ertesi
|
36
|
mu {d}nanna ga-esz{ki} e2-ba-a ba-ku4
|
Nanna’nın Gaeş’teki tapınağına girdiği yıl
|
36D
|
mu {d}nanna kar-zi-da{ki} a-ra2
2-kam-asz e2-a-na ba-an-ku4
|
Nanna’nın Karzida’daki tapınağına 2. Kez
girdiği yıl
|
36L
|
mu {d}nanna kar-zi-da{ki} e2-a-na
ba-an-ku4
|
Nanna’nın Karzida’daki tapınağına girdiği yıl
|
36N
|
mu {d}nanna kar-zi-da{ki} a-ra2
2-kam-ma-sze3 e2-a-na ba-an-ku4
|
Nanna’nın Karzida’daki tapınağına girdiği yıl
|
36Um
|
mu {d}nanna kar-zi-da{ki} a-ra2 2-kam
e2-a-na ba-an-ku4
|
Nanna’nın Karzida’daki tapınağına girdiği yıl
|
36Ur
|
mu {d}nanna kar-zi-da{ki}
e2-nun-na-sze3 / agrun-na-sze3
|
Nanna’nın Karzida’daki e-nun tapınağına / agrun’a girdiği yıl
|
37*
|
mu us2-sa {d}nanna kar-zi-da{ki} a-ra2
2-kam e2-a-na ba-an-ku4
|
Nanna’nın Karzida’daki tapınağına 2. Kez
girdiği yıl
|
37a
|
mu {d}nanna u3 {d}szul-gi lugal-e bad3
ma-da mu-du3
|
Nanna ve Şulgi’nin kral
surunu inşa ettiği yıl
|
37b
|
mu bad3 ma-da ba-du3
|
Ülke surununu/ ülkede
surların inşa edildiği yıl
|
38
|
mu us2-sa bad3 ma-da ba-du3
|
Ülke surunun inşa
edildiği yıldan sonraki yıl
|
39*
|
mu us2-sa bad3 ma-da ba-du3 mu
us2-sa-bi
|
Ülke surunun inşa
edildiği yıldan sonraki yılın ertesi
|
39
|
mu {d}szul-gi lugal ur2i{ki}-ma-ke4
lugal an ub-da 4-ba-ke4 e2-puzur4-isz-{d}da-gan{ki} e2-{d}szul-gi-ra mu-du3
|
Cihanın dört bölgenin
kralı, Ur kralı Şulgi’nin Puzurişdagan’daki
tapınağı, Şulgi tapınağını inşa ettiği yıl
|
40
|
mu us2-sa e2-puzur4-isz-{d}da-gan{ki}
ba-du3-a
|
Puzurişdagan’daki tapınağın inşa edildiği yıldan sonraki yıl
|
41
|
mu us2-sa e2-puzur4-isz-{d}da-gan{ki}
ba-du3-a mu us2-sa-a-bi
|
Puzurişdagan’daki tapınağın inşa edildiği yıldan sonraki yılın ertesi yıl
|
42*
|
mu us2-sa e2-puzur4-isz-{d}da-gan{ki}
ba-du3-a mu us2-sa-a-ba mu us2-sa-a-bi
|
Puzurişdagan’daki tapınağın inşa edildiği yıldan sonraki yılın ertesi yılndan
sonraki yıl
|
42
|
mu lugal-e sza-asz-ru-um{ki} mu-hul
|
Kralın Şaşrum’u tahrip ettiği yıl
|
43*
|
mu us2-sa sza-asz-ru-um{ki} ba-hul
|
Şaşrum’un
tahrip edildiği yılın ertesi yıl
|
43
|
mu en-ubur-zi-an-na en-{d}nanna masz-e
/ masz2-e i3-pad3
|
Nanna rahipliği,
uburzianna rahipliğinin seçildiği yıl
|
44*
|
mu us2-sa en-{d}nanna masz-e / masz2-e
i3-pad3
|
Nanna rahipliğinin
seçildiği yılın ertesi yıl
|
44
|
mu si-mu-ru-um{ki} u3 lu-lu-bu-um{ki}
/ lu-lu-bum2{ki} a-ra2 10-la2-1-kam-asz ba-hul
|
Simurum
ve Lulubum 9. Kez tahrip edildi
|
45*
|
mu us2-sa si-mu-ru-um{ki} u3
lu-lu-bu-um{ki} a-ra2 9-kam-asz ba-hul
|
Simurum ve
Lulubum’un 9. Defa tahrip edildiği
yılın ertesi yılı
|
45a
|
mu {d}szul-gi nita kalag-ga lugal
ur2i{ki}-ma lugal an ub-da limmu2-ba-ke4 ur-bi2-lum{ki} / ar-bi2-lum{ki}
si-mu-ru-um{ki} lu-lu-bu{ki} u3 kara2-har{ki} 1-sze3 / asz-sze3 sag-du-bi
szu-bur2-a bi2-ra-a / im-mi-ra
|
Şulgi’nin güçlü delikanlı Ur kralı cihanın dört
bölgesinin kralı, Urbilum, Simurrum ve Karahar’ın tek bir seferde başını vurduğu/ tokatladığı /kırdığı /
parçaladığı yıl
|
45b
|
mu si-mu-ru-um{ki} lu-lu-bu{ki} a-ra2
9-kam ba-hul
|
Simurum ve
Lulubu’nun 9. Kez tahrip edildiği
yıl
|
46*
|
mu us2-sa ur-bi2-lum{ki} ba-hul
|
Urbilum’un
tahrip edildiği yıldan sonraki yıl
|
46
|
mu {d}szul-gi nita kalag-ga lugal
ur2i{ki}-ma lugal an ub-da limmu2-ba-ke4 ki-masz{ki} hu-ur5-ti{ki} u3
ma-da-bi u4 1-a mu-hul
|
Şulgi’nin güçlü delikanlı Ur kralı cihanın dört
bölgesinin kralı, Kimaş, Hurti ve bölgeyi tek bir günde tahrip
ettiği yıl
|
47a
|
mu us2-sa ki-masz{ki} ba-hul
|
Kimaş’ ın
tahrip edildiği yıldan sonraki yıl
|
47b
|
mu {d}szul-gi nita kalag-ga lugal
ur2i{ki}-ma lugal an ub-da limmu2-ba-ke4 / 4-ba-ke4 ki-masz{ki} hu-ur5-ti{ki}
u3 ma-da-bi u4 1-a mu-hul-a mu us2-sa-bi
|
Şulgi’nin güçlü delikanlı Ur kralı cihanın dört
bölgesinin kralı, Kimaş, Hurti ve
bölgeyi / çevresinin tek bir günde
tahrip ettiği yıldan sonraki yıl
|
48*
|
mu us2-sa ki-masz{ki} ba-hul mu
us2-sa-a-bi
|
Kimaş’ın
tahrip edildiği yıldan sonraki yılın ertesi yıl
|
48a
|
mu ha-ar-szi{ki} ki-masz{ki}
hu-ur5-ti{ki} u3 ma-da-bi u4 1-bi / u4 1-a ba-hul
|
Harşi, Kimaş, Hurti ve bölgenin 1 günde tahrip edildiği yıl
|
48b
|
mu ki-masz{ki} a-ra2 2-kam ba-hul
|
Kimaş’ın
2. Kez tahrip edildiği yıl
|
48c
|
mu 2-kam ha-ar-szi{ki} ba-hul
|
Harşi’nin
2. defa tahrip edildiği yıl
|
Amar-Sin Dönemi 2046-2038. Şulgi’nin oğlu. Babasının inşaat
politikasını sürdürdü ve “pabuç ısırığı” (muhtemelen mikrop kapmış ayak)
yüzünden öldüğü bilinmektedir. Yaşamı sırasında tanrılaştırıldı. 9 yıl kral.
1*
|
mu us2-sa ha-ar-szi{ki} u3 ki-masz{ki}
ba-hul
|
Harşi ve Kimaş’ın tahrip edildiği yıldan
sonraki yıl
|
1
|
mu {d}amar-{d}en.zu lugal-am3
|
Amar-Sin’in kral olduğu
yıl
|
2*
|
mu us2-sa {d}amar-{d}en.zu lugal
|
Amar-Sin’in kral olduğu
yıldan sonraki yıl
|
2
|
mu {d}amar-{d}en.zu lugal-e
ur-bi2-lum{ki} mu-hul
|
Kral Amar-Sin’in Urbilum’u tahrip ettiği yıl
|
3*
|
mu us2-sa {d}amar-{d}en.zu lugal-e
ur-bi2-lum{ki} mu-hul
|
Kral Amar-Sin’in Urbilum’u tahrip ettiği yıldan
sonraki yıl
|
3
|
mu {d}amar-{d}en.zu lugal-e {d}gu-za
mah {d}en-lil2-la2 sza3 hul2-la in-dim2
|
Kral Amar-Sin’in kralı Enlil (için) yüce kürsüsünü/ tahtını
mutlulukla hazırladığı yıl /sevinçle muhteşem bir taht yaptığı yıl
|
4*
|
mu us2-sa {d}gu-za mah / sza3 hul2-la
{d}en-lil2-la2 ba-dim2
|
Kral Amar-Sin’in Enlil yüce kürsüsünü/ tahtını mutlulukla
hazırladığı yıldan sonraki yıl
|
4a
|
mu en-mah-gal-an-na en-{d}nanna
ba-hun-ga2
|
Nanna Enmahgalanna -yüce
rahipliğinin
İnstall edildiği yıl/
kurulduğu yıl /kiralamak ?
|
4b
|
mu en-mah-gal-an-na en-{d}nanna
masz2-e i3-pad3
|
Nanna Enmahgalanna -yüce
rahipliğinin seçildiği yıl
|
4c
|
mu en-{d}nanna {d}amar-{d}en.zu-ra-ki-ag2-an-na
masz2-e i3-pad3
|
Nanna rahipliğine
Amar-Sin’in sevgili An tarafından
seçildiği yıl
|
5*
|
mu us2-sa en-mah-gal-an-na en-{d}nanna
ba-hun
|
Nanna Enmahgalanna -yüce
rahipliğinin
İnstall edildiği yıl/
kurulduğu yıl /kiralamak ? dan sonraki yıl
|
5
|
mu en-unu6-gal-an-na /
en-u3-nu-gal-an-na en-{d}inanna unug{ki}-ga ba-hun
|
Uruk’taki
İnanna rahipliğinin –An’ın yüce konutu rahipliğinin kurulduğu yıl
|
6*
|
mu us2-sa en-unu6-gal-an-na
en-{d}inanna unug{ki}-ga ba-hun
|
Uruk’taki
İnanna rahipliğinin –An’ın yüce konutu rahipliğinin kurulduğu yıldan sonraki
yıl
|
6
|
mu {d}amar-{d}en.zu lugal-e
sza-asz-ru-um{ki} a-ra2 2-kam u3 szu-ru-ud-hu-um{ki} mu-hul
|
Kral Amar-Sin’in Şaşrum’u 2.kez ve Şurudhum’u
tahrip ettiği yıl
|
7*
|
mu us2-sa sza-asz-ru-um{ki} ba-hul
|
Şaşrum’un
tahrip edildiği yıldan sonraki yıl
|
7
|
mu {d}amar-{d}en.zu lugal-e
bi2-tum-ra-bi2-um{ki} i3-ab-ru{ki} ma-da ma-da-bi u3 hu-uh2-nu-ri{ki} mu-hul
|
Kral amar-Sin’in Bitum-Rabium, İabru bölgesini ve bölgeyi, Huhnuri’yi
tahrip ettiği yıl
|
8*
|
mu us2-sa hu-uh2-nu-ri{ki} ba-hul
|
Huhnuri’nin
tahrip edildiği yılın ertesi yılı
|
8a
|
mu en-nun-gal-an-na /
en-nun-e-{d}amar-{d}en.zu ki-ag2 en eridu{ki} ba-hun
|
Nungalanna
rahipliği - yüce An’ın bekçiliği /
Amar-Sin rahipliği – bekçiliği sevgili Eridu
rahipliğinin kurulduğu yıl
|
8b
|
mu en-nun-ne2-ki-ag2
|
Sevgili bekçi yeri /
karakol yılı
|
9a*
|
mu us2-sa en-nun-ne2-ki-ag2
|
Sevgili bekçi yeri /
karakol yılından sonraki yıl
|
9b*
|
mu us2-sa en eridu{ki} ba-hun-ga2
|
Eridu rahipliğinin
kurulduğu yıldan sonraki yıl
|
9
|
mu en-{d}nanna-{d}amar-{d}en.zu-ki-ag2-ra
en-{d}nanna ga-esz{ki} / kar-zi-da{ki}-ka a-ra2 3-kam ba-hun
|
Nanna rahipliği- sevgili
Amar-Sin’in Nanna rahipliğini Gaeş
/ Karzida’da 3. Defa kurduğu yıl
|
Şu-Sin Dönemi /
Şusin 2037-2029.
Amar-Sin’in kardeşi. Yaşamı sırasında tanrılaştırıldı. 9 yıl kral.
1*
|
mu us2-sa en-{d}nanna kar-zi-da{ki}-ka
ba-hun
|
Karzida’da
Nanna rahipliğinin kurulduğu
|
1
|
mu {d}szu-{d}en.zu lugal-am3
|
Şu-Sin’in kral olduğu
yıl
|
2*
|
mu us2-sa {d}szu-{d}en.zu lugal
|
Şu-Sin’in kral olduğu
yıldan sonraki yıl
|
2
|
mu {d}szu-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 ma2 dara3-abzu {d}en-ki in-dim2 / mu-du8
|
Ur kralı
Şu-Sin’in Enki’nin “Abzu’nun dağ
keçisi” adlı teknesini hazırladığı / kalafatladığı yıl
|
3*
|
mu us2-sa ma2 dara3-abzu {d}en-ki
ba-ab-du8 / ba-dim2
|
Enki’nin ‘Abzu’nun dağ
keçisi ‘ adlı teknesinin hazırlandığı / kalafatlandığı yılın ertesi yılı
|
3
|
mu {d}szu-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 si-ma-num2{ki} mu-hul
|
Ur kralı
Şu-Sin’in Simanum’u tahrip ettiği yıl
|
4*
|
mu us2-sa {d}szu-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 si-ma-num2{ki} mu-hul
|
Ur kralı
Şu-Sin’in Simanum’u tahrip ettiği
yılın ertesi yılı
|
4
|
mu {d}szu-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 bad3 mar-tu mu-ri-iq ti-id-ni-im mu-du3
|
Ur kralı
Şu-Sin’in Muriqtidnim’in batı surlarını
inşa ettiği yıl . Batıdaki çölden gelen ve sami dili konuşan Martu veya Amori olarak bilinen bir kavmin Babil ülkesine yaptığı akınları
ilk kez Şu-Sin döneminde duyuyoruz.
Kral bu çapulculara karşı Murik-Tidnum
(“Tidnum’u [göçebe Martu boylarından biri – bir kabile
adı-m ] durduran”) olarak bilinen bir duvar inşa ettirmiştir. Bu büyük
projeyi gerçekleştirmekle görevli komitenin teknik danışmanlarından biri
tarafından yazılan ve bir parçası elimizde bulunan bir mektup şaşırtıcı
ayrıntılar vermektedir. Buna göre duvar “26 çift saat uzunluğunda (270/275 km.
kadar) olacak ve hem Dicle hem de Fırat kıyısını kesecekti. Sippar’dan
başlayarak ülkeyi Dicle’ye doğru
katederek Bağdat’ın kuzeybatısına uzanırdı. Şu-Sin’in duvarı etkisiz oldu ve
ardılı döneminde Amori baskısı
arttı.
“Ur hükümdarı Şusin’in,
Tidnum’u uzakta tutacak Martu surunu yaptırdığı yıl”.
|
5
|
mu us2-sa {d}szu-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 bad3 mar-tu mu-ri-iq ti-id-ni-im mu-du3
|
Ur kralı
Şu-Sin’in Muriqtidnim’in batı surlarını inşa ettiği yıldan sonraki yıl
|
6*
|
mu us2-sa {d}szu-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 bad3 mar-tu mu-ri-iq ti-id-ni-im mu-du3 mu us2-sa-a-bi
|
Ur kralı
Şu-Sin’in Muriqtidnim’in batı surlarını inşa ettiği yıldan sonraki yılın
ertesi yılı
|
6
|
mu {d}szu-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 na-ru2-a mah {d}en-lil2 {d}nin-lil2-ra mu-ne-du3
|
Ur kralı
Şu-Sin’in Enlil ve Ninlil muhteşem stelalarını diktiği / inşa ettiği
yıl
|
7*
|
mu us2-sa {d}szu-{d}en.zu lugal-e
na-ru2-a mah mu-du3
|
Kral Şu-Sin’in Muhteşem
stelaları diktiği/ inşa ettiği yılın ertesi yılı
|
7
|
mu {d}szu-{d}en.zu lugal ur2i{ki}-ma-ke4
lugal an ub-da 4-ba ma-da za-ab-sza-li{ki} mu-hul
|
Ur kralı
Şu-Sin’in cihanın dört bir yanının, bölgesinin kralı Zabşali’yi
tahrip ettiği yıl
|
8*
|
mu us2-sa ma-da za-ab-sza-li{ki}
ba-hul
|
Zabşali
bölgesinin tahrip edildiği yıldan sonraki yıl
|
8
|
mu {d}szu-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 ma2-gur8 mah {d}en-lil2 {d}nin-lil2-ra mu-ne-dim2
|
Ur kralı
Şu-Sin’in Enlil ve Ninlil’in yüce /
muhteşem gemilerini hazırladığı yıl
|
9*
|
mu us2-sa {d}szu-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 ma2-gur8 mah {d}en-lil2 {d}nin-lil2-ra mu-ne-dim2
|
Ur kralı
Şu-Sin’in Enlil ve Ninlil’in yüce /
muhteşem gemilerini hazırladığı yıldan sonraki yıl
|
9
|
mu {d}szu-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 e2-{d}szara2 umma{ki}-ka mu-du3
|
Ur kralı
Şu-Sin’in Şara’nın Umma’daki
tapınağını yaptığı yıl
|
İbbi-Sin Dönemi 2028-2004. Şu-Sin
‘in oğlu. 24 yıl kral. Toplam beş kral 108 yıl hüküm sürdü. Ur
yenildi ve krallık İsin’e taşındı.Bu dönemde imparatorluk kaybedildi. Amori baskısı
artınca ve Elam akınlarıyla birleşince
İbbi-Sin, Ur ve Nippur çevresine geniş duvarlar ve tahkimat yapmaya zorlandı.
İbbi-sin’in saltanatının 7.ve 8. Yıllarında buğday fiyatları 60 misli
artmıştır. İbbi-Sin 24-25 yıl dayanmış, sahip olduğu topraklar giderek Ur
kentiyle sınırlı kalmış, sonunda bu kent de Zagros’dan gelen dağlı kavim Su
veya Sua’yla birleşen Elamlıların saldırılarında düşmüştür. Ur yağma edilmiş ve
İbbi-Sin Elam’a tutsak olarak götürülmüştür. İsin’de bulunan belgeler,
İbbi-Sin’in kuzey ordularının başında bulunan Marili İşbi-Erra adlı kişinin,
İbbi-Sin’in 10. Veya 11. Yılında krala rakip çıktığını göstermektedir.
Ur-Nammu hanedanının beşinci ve sonuncu
hükümdarı olan İbbi-Sin’in iktidarının ilk yıllarında Amuriler büyük baskınlar
ve saldırılar gerçekleştirmiş, doğudaki Elamlılarla birlikte bunların
saldırıları İbbi-Sin’i, başkenti Ur’un ve ayrıca Nippur’un çevresinde büyük
duvarlar ve istihkamlar inşa etmek zorunda bırakmıştır. İbbi-Sin’in
hükümdarlığı sırasında An, Enlil, Enki ve Nintu, Ur’u ve Sümer’i yerle bir etme
kararlarında son derece katıdır.
1*
|
mu {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 e2-{d}szara2 umma{ki} mu-du3
|
Ur kralı
İbbi-Sin’in Şara’nın Umma’daki
tapınağını inşa ettiği yıl
|
1
|
mu {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
|
İbbi-Sin’in kral olduğu
yıl
|
2*
|
mu us2-sa {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
|
İbbi-Sin’in kral olduğu
yıldan sonraki yıl
|
2
|
mu en-{d}inanna unug{ki} masz-e
i3-pad3
|
Uruk’daki
İnanna rahipliğinin seçildiği yıl
|
3*
|
mu us2-sa en-{d}inanna unug{ki}-ga
masz-e i3-pad3
|
Uruk’daki
İnanna rahipliğinin seçildiği yıldan sonraki yıl
|
3
|
mu {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 si-mu-ru-um{ki} mu-hul
|
Ur kralı
İbbi-Sin’in Simurum’u tahrip
ettiği yıl
|
4*
|
mu us2-sa si-mu-ru-um{ki} ba-hul
|
Simurum’un
tahrip edildiği yılın ertesi yıl
|
4
|
mu en-am-gal-an-na en-{d}inanna ba-hun
|
İnanna’nın Enamgalana
rahipliği kuruldu. Kral İbbi-Sin Enamgalanna’yı Erek’li İnanna’nın en’i
olarak seçti
|
5
|
mu tu-ki-in-hatytyi-mi-ig-ri2-sza
dumu-munus lugal ensi2 za-ab-sza-li{ki}-ke4 ba-an-tuk
|
Tukin-hatitigri, Zabşali’nin
ensisi (valisi) nin kızı ile
evlenilen yıl
Yıl: "Zabşali valisi Tukin-Ìatti
migriša, kralın kızı ile evlendi" (Ibbi-Suen 5)
|
6*
|
mu us2-sa dumu-munus lugal ensi2
za-ab-sza-li{ki} ba-an-tuk
|
Kralın Zabşali ensisi nin kızıyla evlendiği
yılın ertesi yılı
|
6
|
mu {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 nibru{ki} ur2i{ki}-ma-ke4 bad3 gal-bi mu-du3
|
Ur kralı
İbbi-Sin’in Nippur ve Ur’un surlarını inşa ettiği yıl
|
7
|
mu us2-sa bad3 gal nibru{ki} ba-du3
|
Büyük Nippur surunun inşa edildiği yıldan sonraki yıl
|
8
|
mu us2-sa bad3 gal ba-du3 us2-sa-bi
|
Büyük surun inşa
edildiği yıldan sonraki yıl
|
9
|
mu {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 hu-uh2-nu-ri{ki} sag-kul ma-da an-sza-an{ki}-sze3 ... dugud
ba-szi-in-gin ...-gim bi ...
|
Ur kralı
İbbi-Sin’in, Huhnuri topuz Anşan
bölgesine önemli bir güçle..
|
10
|
mu en-nir-si3-an-na en-{d}inanna
masz2-e in-pad3
|
İnanna’nın nirsianna rahibinin
seçildiği yıl
|
11a
|
mu en-nam-szita4
{d}i-bi2-{d}en.zu-sze3 szud3-sag en-{d}en-ki eridu{ki}-ga masz-e in-pad3
|
Eridu’da
Enki rahipliği
|
11b
|
mu en-nam-szita4 en eridu{ki} ba-hun
|
Eridu’nun
silahtarlık rahipliği kuruldu
|
12
|
mu {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 gu-za an {d}nanna-ra mu-na-dim2
|
Ur kralı
İbbi-Sin’in Nanna’ya yüksek kürsü / taht hazırlandığı yıl
|
13
|
mu us2-sa {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 gu-za an {d}nanna-ra mu-na-dim2
|
Ur kralı
İbbi-Sin’in Nanna’ya yüksek kürsü / taht hazırlandığı yılın ertesi yılı
|
14
|
mu {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 szuszan{ki} a-dam-dun{ki} a-wa-an{ki} u4-gim ka bi-in-gi4 u4
1-a mu-un-gur2 en-bi lu2-a mi-ni-in-dab5-ba-a
|
Ur kralı
İbbi-Sin’in Susa, Adamdun, Awan bir günde fırtına
gibi insanlarını öldürdüğü ve esir
aldığı..yıl
|
15
|
mu {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ra {d}nanna-a sza3 ki-ag2-ga2-ni dalla mu-un-na-an-e3-a
|
Ur kralı
İbbi-Sin’e sevgili Nanna’nın göründüğü/ ortaya çıktığı yıl
|
16
|
mu {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 {d}nanna-ar {d}nun-me-te-an-na mu-na-dim2
|
Ur kralı
İbbi-Sin’in, Nanna’ya , ilahi nunmeteanna’ nın (göğün ilahi kurallarının
prensi) hazırlandığı yıl
|
17
|
mu {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ra mar-tu a2 im.u19- ul-ta uru{ki} nu zu gu2 im-ma-an-ga2-ar
|
Ur kralı
İbbi-Sin’e güçlü batı fırtınasından şehri
bilemediği…yıl
Ur kralı
İbbi-Sin’in Susa, Adamdun ve Avan ülkesini fırtına gibi bir günde tahrip edip boyun eğdirdiği
ve en’lerini tutsak aldığı yıl
|
18
|
mu {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 {d}nin-lil2 u3 {d}inanna e2-szutum2 / e2-gi-na-ab-tum ku3
mu-ne-du3
|
Ur kralı
İbbi-Sin’in, Ninlil ve İnanna için, kutsal / parlak / aydınlık depo/ ambar
inşa ettiği yıl
|
19
|
mu us2-sa {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 {d}nin-lil2 u3 {d}inanna e2-szutum2 / e2-gi-na-ab-tum ku3
mu-ne-du3
|
Ur kralı
İbbi-Sin’in, Ninlil ve İnanna için, kutsal / parlak / aydınlık depo/ ambar
inşa ettiği yılın ertesi yılı
|
20
|
mu {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 {d}en-lil2-le2 me-lam2-ma-ni kur-kur-ra bi2-in-dul4
|
Ur kralı
İbbi-Sin’in, Enlil şimşeğinin /
ihtişamının bütün ülkelerde örtüldüğü
/ bütün ülkeleri kapladığı yıl
|
21
|
mu {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 {d}nin-igi-zi-bar-ra balag {d}inanna-ra mu-na-dim2
|
Ur kralı
İbbi-Sin’in, Ninigizibar (hanımın seçtiği/ beğendiği) denilen davulu/ arpı İnanna’ya hazırladığı
yıl
|
22
|
mu {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 a-ma-ru ni3-du11-ga dingir-re-ne-ke4 zag an-ki im-suh3-suh3-a
ur2i{ki} uruXud{ki} tab-ba bi2-in-gi-en
|
Ur kralı
İbbi-Sin’in, tufan öğretimi / eğitimi / talimatlarını tanrıların
doyurm , haber verm
Gök ve yeri tanrılar
tarafından
Ur ve Uruxud
|
23
|
mu {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ra ugu-dul5-bi dugud kur-be2 mu-na-e-ra
|
Kral İbbi-Sin’in Ur’un/
|
24
|
mu {d}i-bi2-{d}en.zu lugal
ur2i{ki}-ma-ke4 ... bi2-ra
|
Kral İbbi-Sin’in Ur’un…
|
Bilinmeyen kral dönemi
a
|
mu {d}en-ki ga-sza e2-a-na ba-an-ku4
|
Enki… tapınağa girdikten
sonraki yıl ?
|
b
|
mu e2-{d}ne3-unug ba-du3
|
Nergal tapınağının inşa
edildiği yıl
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder