GO Sözlüğü

GO Sözlüğü

Aji	gizli tehdit/potansiyel tehdit. Genellikle yaşama umudu olmayan ancak ileride bir tehdit oluşturmaya yarayabilecek bir veya iki taşın durumunu anlatmak için kullanılır.
Atari	rakip taşın veya grubun tek nefes alma noktasına düşürülmesi
Ate	atari
Ate kaeshi	karşı ate, ateye ate ile  cevap vermek
Ate komi	kesme veya kuşatma tehdidindeki çapraz temas hamleler
Atsumi	grupta açık nokta bırakmadan açılma, sağlamlık,
Baduk	Go’nun Kore’deki adı
Bamboo joint	Potansiyel göz şekli oluşturan ve kesilmesi genelde imkansız olan bağlantı şekli.Yan yana iki taşın iki alt sıra paraleline aynı şekilde yan yana iki taş koyma. Takefu
Basami	Hasami
Bata-bata	iki göz  şeklini bozacak feda hamleleri ile bir grubu ele geçirme
Bent-for şekli	seki gibi ama değil. 4 boşluk bıraktırarak öldürmek
Biraki	Hiraki
Botsugi	Aynı hizadaki bir aralıklı iki taşın arasına taş koyarak  (bağlayarak) 3 taşlı duvar oluşturma
Byo-yomi	turnuvalarda normal oynama süresini dolduran oyuncunun geri kalan hamlelerini oynaması için tanınan süre. Her hamle için en fazla 30 saniye, ya da 5 dakikada 10 hamle
chinese fuseki	siyahın oluşturduğu biçimlenme
Chosei	özellikle köşelerde kuşatma yarışı sırasında tarafların arka arkaya birbirinin taşını alması
Chuban (sen)	oyunun orta safhaları
Chugoku ryu	Çin açılışı. Büyük moyo oluşturmaya yönelik
Chuo	orta, merkez
Chuoshi-gachi	henüz oyunun ortalarına gelinmişken oluşan bariz ve telafi edilemeyecek puan farkı nedeniyle oyunu terk etme
Daidargeima	Dardargeima  : çok uzun at hamlesi
Damashite	kandırmaya, şaşırtmaya yönelik hamle
Dame	tarafsız nokta. Genellikle oyunun sonunda kesinlik kazanan iki tarafa da ait olmayan puan özelliği taşımayan oynanan oyunun akışı içinde hiçbir şey değiştirmeyecek olan nokta/ noktalar
Damezumari	bir grubun nefes alma noktalarının yetersizliği. Kuşatma yarışı sırasında, bir tarafın bir grubunun nefes sayısı az olduğu için, rakibin taşına yaklaşamaması ya da kendi taşlarını bağlayamaması durumu. Kuşatma yarışında hamle önceliği önemlidir.
Dan	üst seviye. 1 kyunun bir üst seviyesi 1 dandır. 9 dan en üst seviye
Dango	yan yana ve üst üste taş yığını
De	kesme, sızma, rakibin bir aralıklı yan yana iki taşının arasına oynama
Degiri	rakibi yarma. Art arda oynanan zorlayıcı hamlelerle rakip grubu kesme
Eguri	zorlayarak rakip grubun içine sızarak alan çalmak, alan çalmak
Fukurami	Fukure
Fukure	dışa doğru genişleme, yayılma
Furikawari	değiş tokuş
Furin	9 avantaja ek olarak verilen 4 nokta: San-san’lara (3-3'lere) konur. Çan şekli
Fuseki	Başlangıç. Oyunda açılışların ve genel etki alanlarının şekillendiği ilk aşama. Açılış hamleleri. Birçok oyuncu bu sözcüğün 'açılış' anlamına geldiğini düşünür, ancak değildir. Gerçek anlamı "taşları etrafa serpiştirmek" tir ve oyunun açılış evresini değil, açılış evresinde oynanması uygun olan oyun çeşidini tanımlar. Rakibinizden erken davranıp büyük boşluklara taş serpiştirin.
Geta	rakip taş veya taşları almak için kullanılan ağa düşürme yöntemi
Goban	go tahtası
Goishi	go taşı
Gote	Hamle önceliğini karşı tarafa veren hamle. Savunma hamlesi yapma. Oyun sonunda, kırmızıyla işaretlenmiş hamle "gote"dir.
Gote no sente	sente potansiyeli taşıyan gote
Gozen go	İmparatorun huzurunda oynanan go karşılaşmaları
Gukei	kötü, saçma, aptalca şekil
Guru guru mawashi	rakip taş grubuna yapılan arka arkaya saldırılar ile önce o grubu bir dango haline getirme (yan yana, üst üste bir taş yığını haline getirme), sonra da merdivene alarak ele geçirme
Guzimi/guzumi	işe yarayan boş üçgen. Yan yana veya üst üste 2 taş varsa, bunlara bitişik değil de en az bir adım atlayarak oynama
Hai	sürünme, emekleme, grupla hiçbir açık nokta bırakmamak için taşları kolye gibi yan yana dizerek ilerlemesi, yavaş ilerleme
Hama	esir taşlar
Hamari	tuzağa düşme, çevrilme, dar alanda sıkışık kalma
Hamate	tuzak kurmaya yönelik hamle. Rakip grubun etrafını çevirme
Hane	Çapraz kapama hamlesi.  Kendi taş(ları)ının çaprazına, rakip taş(lar)ın önüne yapılan kapama, kapalı kalmama, yarıp geçme hamleleri.
Hane goroshi	hane hamleleriyle rakip grubu öldürme
Hanekaeshi	hane’ye haneyle karşılık verme
Hanekomi	iki rakip taşın arasına yapılan hamle
Hanmoku	yarım puan
Hanmoku shobu	oyunu yarım puanla kazanma
Hante	doğru, yerinde hamle, kitap hamlesi
Hasami	makasa alma, çapraz ateş, kerpeten. Rakip taşı hem sağdan hem soldan sıkıştırma
Hasami	Basami
Hasami tesuke	yan yana duran iki rakip taştan birinin diğer yanına taş koyup alttan veya üstten bağlanma
Hasamikaeshi	hasamiye hasami ile cevap
Hashiri	rakibin potansiyel alanına girmeye yönelik sokulma, yaklaşma hamlesi. Yanıt verilmeli
Haya-go	zaman kısıtlaması ile hızlı oynanan maç. Blitz
Hızır taşı	merdiveni kesecek taş
Hiki	geri çekilme, sağlamlaştırma, açılan öncü taşın arkasını doldurma
Hiraki	3. Veya 4. Çizgide açılma hamleleri
Horikomi	rakip grubu dango haline sokarak öldürmek için rakib grubun içine oynanan feda taşı
Hoshi	4-4’e oynama. 4-4 ler d4-d16-q4-q16. Amaç, taşlar çabucak gelişsin, alan elde etmekten çok avantaj için
İchigon	tek göz
İgo	go’nun bir diğer ismi
İkken	tek aralıklı oynama
İkken tobi	1 aralıklı uzama
İkkyu	bir el oyun
İnsei	profesyonel olma eğitimi alan öğrenci oyunu
İshi	go taşı
İshi no shita	taşların altına oynama. Bir grubu öldürmek üzere öncelikle 1. Ve 2. Sırada bir dizi taşı feda etmeye yönelik bir tesuji stratejisi
Jakuben	zayıf nokta, zayıflık
Ji	alan
Ji dori go	rakibin alanlarına girmek yerine kendi alanlarını mümkün olduğunca genişletmeye yönelik oynama
Jigo	berabere kalma. Komi son 50-60 yıldır kullanılır
Jitsuri	net kazanım, kesin alan
Joseki	Köşelerde oynanan hamle dizileri. Ancak herhangi bir dizinin joseki olarak sayılması için, hamleler sonucunda oluşan tabloda 2 tarafın da eşit kazanç sağlamış olması gerekmektedir.  Köşe açılışlarında her iki taraf için de takriben eşit değerde şekiller oluşmasına yol açan, zorunlu hamle dizileri, genellikle köşeye yakın bölgelerde oynanır ve her iki tarafa da eşit oranda kazanç sağlayan hamleler.
Kachi	oyunu kazanma, galibiyet
Kakae	takdire şayan hamle
Kakame/kageme	sahte göz, yalancı göz
Kakari	köşede tek başına duran taşa yaklaşma hamleleri
Kake	bastırma, bir bölgeye sıkıştırma
Kakeme/kageme	sahte/ yalancı göz
Kamo	kolay teslim olan rakip
Kanpai	ezici galibiyet
Karami	rakip iki grubu koparmaya yönelik kesme hamlesi
Karui	esneklik. Hızlı gelişmek üzere gerektiğinde o taşları feda edip, karşılığında yayılmak üzere oynanan aralıklı, esnek hamleler. Sabaki bu tarz hamlelere bir önektir.
Katachi	taşların oluşturduğu şekiller
Katsuro	Özgürlük yolları
Keima	Satrançtaki "at" hamlesi. Bir gruptan ya da taştan, bir eksende 2 diğerindeyse 1 birim uzağa yapılan hamle. 2-1 keima: kısa at hamlesi, 3-1 keima: uzun at hamlesi
Keima watari	iki grubun bir at hamlesiyle birleşmesi
Keshi	yok etme. Rakibin potansiyel alanını daraltmaya yönelik hamle
Kikashi	zorlayıcı hamle. Genellikle oyunun seyrinin dışında yapılan, bağlanma tehdidi yarattığı için rakibin cevap verme zorunda kaldığı, oyunun sonrasında kullanılmak üzere rakibin yanıtından sonra kendi başına bırakılan hamleler. Bu taşın ajisi genellikle daha sonraki muhtemel işgallerde kullanılır.
Kiri/giru/kiru	kesmek
Kirichigae	rakip taşların karşılıklı olarak birbirini kesmesi
Kiri-nobi	kestikten sonra uzama
Kiru	yanına oynama. Eşit çizgide yan temas. Bitişik
Kiru-nobi	kestikten sonra uzama
Kishi	profesyonel oyuncu
Kizu	zayıf nokta. Saldırıya açık yer
Ko	Sonsuz döngü. Rakibin bir taşını esir aldıktan sonra, yeni konulan taşın atariye düşmesi durumu. Sonsuza kadar esir alma döngüsünü engellemek için, ko olduktan sonraki hamle rakip tahtadaki başka bir noktaya oynamak zorundadır.
Kodate	ko tehdidi
Kogeima	kısa at hamlesi
Komi	siyahın hamle önceliğini elinde bulundurması nedeniyle beyazın oyuna eksik puanla başlaması nı gidermek üzerebeyaza verilen puan.  Beyaz oyuna 4.5 veya 5.5 puanla başlar.
Komoku	3-4 ler c4-d3-c16-d17-q3-r4-q17-r16 Amaç alan yapmak. Gücü yakın olduğu kenara doğru yayar ve köşede de bir parça alan ister
Korigatachi	kötü, verimsiz şekil
Koshu	iyi, usta işi, zeka dolu hamle
Kosumi	çapraz bitişiği. Aynı çizgide değil. Kesmek isterse öbür çizgide bitişilir. kendi taşlarının çapraz bitişiğine oynama
Kozaru	küçük maymun sıçrayışı
Kuro/ kuroi	siyah
Kyu	başlangıç seviyesi
Kyu shikyoku	dokuz taş avantajlı oyun
Magari	dönme, kıvrılma
Makayotsu	G7-G13-D7-D13. Avantajda orta merkezi noktalar
Makeru	kaybetmek, yenilmek
Mamori	savunmaya yönelik hamle
Mane go	Ayna oyun. Beyazın, tahtanın ters köşelerinde siyahın yaptığı hamlelerin simetriğini oynaması
Me	göz, puan
Me arime nashi	İki tarafın da birbirini kovaladığı kuşatma yarışında, taraflardan birinin tek göze sahip olması. Çok avantajlı
Miai	bir bölgede birine oynandığında, rakibin mutlaka diğerine oynayacağo aynı değerdeki iki nokta, hamle. A seçilirse, B, B seçilirse A’ya oynamak
Miai	Eşit değere sahip 2 noktaya "miai" denir
Mokubazushi	3-5 ler c4-e3-p3-r5-c15-e17-r15-p3.özellikle kenarda güçlenme. Köşenin çoğu rakibin olur
Moyo	çok büyük potansiyel alan
Muko	değersiz ko tehdidi. Ko savaşında, savaşılan ko kaç puan değerindeyse daha büyük puana yönelik ko tehdidi bulunmalıdır.
Mushobu	oyunun kilitlenmesi, kimsenin kazanamaması. Genellikle aynı anda 3 ko savaşının başlamasıyla ya da oyunun kaderini belirleyecek bir bölgede iki ko savaşının başlamasıyla  oluşur
Myoshu	olağanüstü başarılı, deha ürünü hamle
Nakade	yaşadığı kesin olmayan büyük grup. 2 hatta 3 göz oluşturabilecek, ancak ‘can damarı’ açık olduğu için henüz göz oluşturamamış büyük taş grubu
Nakayotsu	G7-G13-O7-O13. Avantajda. Seimoku. Furin’lerden sonraki 4 nokta. Orta merkezler
Narabi	Bir çizgi üzerinde yan yana dizilmiş taş grubunun bir açığında bulunan taşın hemen yanına taş koyarak yapılan sağlam açılma
Nidan	çift, ikili
Nidan bane	arka arkaya oynanan iki hane
Nigan	çift göz
Nigiri	Oyun başlarken kimin siyah kimin beyaz olacağını saptamak üzere, bir tarafın bir avuç taş alması ve karşı tarafın taş sayısını tek veya çift olduğunu tahmin etmesi
Nikken tobi	2 aralıklı uzama
nirensei	ilk iki açılış hamlesinin tahtanın aynı tarafındaki yıldız noktalarına oynanması
Nobi	kesilme tehlikesiyle karşı karşıya olan bir grubun, yan yana dizili taşlara bir yenisini ekleyerek sağlamlaştırma
Nobi	Bir taşı savunmak ve nefesini artırmak için yapılan yönelme hamlesi.
Nobidashi	2. Çizgideki atari durumundaki taşı, ajisinden yararlanmak veya bu taşı sıkıştıran grubu dışarıdan çevirmek amacıyla koruma
Nozoki	bir grubu kesme tehdidinde bulunan yaklaşma, sokulma hamlesi
Nuki/ nuku	Ele geçirme
Oba	büyük puan
Ogeima	uzun at hamlesi
Oiotoshi	rakip grubun göz şeklini bozmaya yönelik feda hamleleri oynayarak o grubu öldürme tekniği
Oitoshi	Bata-bata
Oki	rakip gurubun göz yapacağı noktalara taş koyma
Oki-go	zayıf oyuncuya avantaj taşı verilen oyunlar
Oki-ishi	avantaj taşları
Omoi	ağır, hantal şekil
Omoku hazushi	3-6 noktalar
Omoyo	çok büyük moyo
Omukuhazushi	3-6 lar
oogeima	Satrançtaki "at" hamlesi gibi. Ancak bir gruptan ya da taştan, bir eksende 3 diğerindeyse 1 birim uzağa yapılan hamle.
Osae	bir çizgi boyunca uzamayı engellemek üzere set çekme, önünü kapama
Oshi	bastırma. Bir çizgi boyunca yan yana taş koyarak altta kalan grubu bastırma, o grubu da yan yana savunma hamleleri yapmaya zorlama
Oshiro go	Japonya’da eskiden shogun huzurunda oynanan oyun
Otakamoku	4-6 lar
Oteai	profesyonel oyunculara yönelik turnuva
Oyose	açık farkla biten oyun
Ozaru	ogeima (uzun at) kenarda oynanırsa (büyük maymun) 8 puan kazandırır
Poka	bir anlık dikkatsizlikten kaynaklanan aptalca hata
Ponnuki	Bir taş esir alınınca ortaya çıkan şekil. Genelde tercih edilen, "iyi şekil"ler arasında gösterilir.
Rengo	go oyuncular takımı
Ryo atari	çift atari
Sabaki	Esnek, hafif oynamak, rakibin alanını işgal ederken, hatta birkaç taşı feda etmeyi göze alarak, yakın müttefik guruplara bağlanmak, veya rakip gurubu tamamen ikiye bölmek ve dar bir alanda kapalı kalmamak için, aralıklı, açık, yayılmaya ve kaçmaya uygun oynamak.
Sagari	tahtanın bir köşesine / kenarına doğru ısrarla ilerleme, yayılma, yönelme
Sakusen	plan, taktik, strateji
Sanbagarasu	3 Karga. Bir tarafın çapraz dizilen 3 taşı
Sangen	3 aralıklı oynamak
Sangen tobi	3 aralıklı uzama
San-ko	3’lü ko. Aynı anda cereyan eden 3 ko savaşı
Sanrensei	ilk 3 hamleyi tahtanın bir tarafındaki 3 yıldız noktasına oynamak
sanrensei fuseki	Beyazın oluşturduğu biçimlenme
San-san	3-3 ler c3-c17-r3-r17. Amaç köşeyi almak, ama merkeze doğru pek avantajı yok
San-san uchikomi	3-3’e oynayarak başlayan işgal
Sarusuberi	maymun sıçrayışı
Seikai	doğru çözüm, yanıt
Seimoku	avantaj taşlarının konulduğu 9 nokta. D4-k4-q4-d10-k10-q10-d16-k16-q16
Seki	gurupların birbiini kuşattığı, ama taraflardan ikisinin de kendisi atariye düşmeden ate çekemediği durum. Taraflar birbirini alamaz, taşlar o şekilde kalır, kimse puan alamaz.
Seki	Ortak yaşam. Bir bölgedeki siyah ve beyaz taşların, nefes eksikliğinden dolayı birbirini öldürememe durumudur.
Sekito	taş kule. Tahtanın bir yanında taktik gereği 2 taşın feda edilmesi
Semeai	karşılıklı saldırı. S ve B birbirinin etrafını sarsa ve her iki grubunda iç taş gruplarında 2 göz yoksa, iki tarafta sahipsiz alanları (özgürlük alanlarını) doldurarak rakibi içerde öldürmeye çalışması
Semeru	saldırma
Sen	oyun, maç, müsabaka
Sensei	usta
Sente	hamle önceliği. Yanıt verme gereksinmesi olmadan istediği yere oynama. Özgürlüğü önemli olan noktalara önce oynama şansı. Eğer bir taraf sente denebilecek bir hamle yapıyorsa, hamle dizisinin sonunda tahtanın herhangi bir kısmına oynama önceliği yine onda olacaktır.
Shibori	cendereye sokma, sıkıştırma, çullanma. Gözleri bozma. Küçültme. Bir alana sıkıştırmak üzere bir gruba sürekli saldırma
Shicho	merdiven
Shichoatari	merdivenin oluşacağı yol üzerindeki bir noktaya oynayarak, merdiveni bozma tehdidindeki taş
Shiggen tobi	4 aralıklı uzama
Shimari	köşe kuşatması. Aynı köşedeki 2 müttefik taşın oluşturduğu şekiller
Shinogi	saldırı altındaki bir grubu yaşatan, göz oluşturan hamleler dizisi
Shinu	ölmek
Shiro/shiroi	beyaz
Shiroban:	oynama sırasının beyazda olması
Shokyu	başlangıç, kyu seviyesindeki oyuncu
Shuban	oyunun son aşaması
Shukyoku	iki oyuncunun da pas geçmesi, oyunun sonu
Soto	dış, dışa doğru, dıştan
Suberi	alttan sokulma, kayma, sızmaya yönelik hamle
Suji	tarz, sağlam strateji, iyi düşünülmüş plan
Sumi	köşe
Susoaki	yırtmaç: bir grubun tahtaya yakın alt kısmının açık, girilebilir olması
Süte-ishi	feda taşı
Tachi	üst üste duran iki taşın sağlamlığı sayesinde ortaya doğru ilerleme
Tagaisen	berabere biten oyun
Takamoku	5-4 ler e4-d5-p4-q5-p16-q15-d15-e16. Köşe tamamen terk, merkez ve kenara önem verme
Takefu	Bamboo  bağlantısı. Kesilme olanağı yok.
Tarikaeshi	geri alma
Tatakai	çarpışma, savaş
Teban	el, oynama sırası
Tejun	hamleleri oynama sırası
Teki	rakip
Tengen	Orta nokta. Merkez. K10
Tenuki	Rakibin son hamlesini önemsiz görüp, cevap vermemek ve başka yere oynamak.
Tesuji	İyi düşünülmüş hamle. Bölgedeki taşların konumunu hesaplayarak yapılmış akıl dolu hamle. Belli bir alandaki en başarılı, beceri dolu taktik hamlesi
Tetchu	demir sütun
Tobi	düz uzama.çizgi üzerinde yayılma
Tobi komi	rakip içine bir aralıklı
Tobidashi	dışa bir aralıklı
Tobimagari	yandan bir aralıklı uzama
Tori	alma, ele geçirme
Toryo suru	oyunu terketme. Resign
Tsugi	bağlantı, bağlanma
Tsuke	Rakibin taşına temas etme hamlesi. Temas hamlesi. Bağlı olduğu bir grup olmadan, rakip taşın yanına, üstüne yapılan temas hamlesi
Tsuke fukure	temastan sonra müttefik gruba bağlanma
Tsuke giri	temastan sonra o grubu kesme
Tsuke nobi	temastan sonra uzama
Tsume	fren amaçlı açılma, uzama. Bir grubun yakınlarına konan, rakip taşın daha fazla açılmasına, uzamasına engel olmak amacıyla yapılan oynama
Tsume-go	ölüm kalım problemleri
Tsuru nu sugomori	turna yuvası, kapan, kıskaca alma. Çevrilen rakip grubun tek kaçış yoluna taş koyarak bu grubu asla kaçamayacağı şekilde kuşatma
Uchi	iç, içine, içerden
Uchikaki	1. Veya 2. Çizgideki rakibin gözünü yalancı göz haline getirmek için yapılan feda hamlesi
Uchikomi	rakip alanın içine girme, işgal etme
Uchisugi	Zorlama hamle. Üst seviye bir oyuncunun kendinden daha düşük seviyeli bir oyuncuyla oynarken, rakibin gözünü korkutup savunmaya geçmesi, pasif oynaması için yaptığı )ve kendine denk bir rakibe karşı genelde yapamayacağı) desteksiz zorlama saldırı hamleleri. Bu tür hamlelere karşı korkup savunmaya geçmek tam da üst seviye oyuncunun istediğidir. Bu yüzden karşı saldırı veya en azından saldırıya yatkın savunma hamleleri tercih edilir.
Ue	üst, üstüne, üstünden
Uttogaeshi Utegaeshi	Bir koyup üç alma. Kuşatılmış veya tek gözü olan bir taş grubunun tek boşluğunun kalması için bir taş feda edip, kalan o tek göze taş koyarak o grubun alınması. Fare kapanı. Geri Tepme
Warikomi	iki rakip taşın arasına girme. Dalma
Warui	kötü (hamle, şekil, oyun)
Watari	Karşılaşma, kenarda bitişme, alttan bağlama, tahtanın dibinde iki grubu bağlama
Wei Qi	Go’nun Çin’deki adı
Yoi	iyi, başarılı
Yose	oyunun son aşaması. Fuseki > Choban > Yose
Yosu miru	yoklamak, açık noktaları olan bir taş grubuna, rakibin nasıl yanıt vereceğini görmek üzere bir taş koymak. Bu taş feda edilebileceği gibi, verilen yanıta göre bir işgali başlatabilir ya da ajisinden yararlanılabilir.
Zenkyo ku	tahtadaki genel durum. Oyuna bölgesel değil, tüm tahta gözetilerek bakmak
Zoku/Zokushu	kaba, incelikten yoksun, iyi düşünülmemiş hamle. Tesujinin tersi