Etimoloji O harfi ile... I

o / onlar;  ane (ene) (Süm.) işaret zamiri (bu,o). Türk dili ENE (ANAV) işaret zamiri (bu,o). Sümerce’de çokluk şahıs zamirleri bulunmamıştır. (aşağıda ). Türkçe şekillerde çokluk şahısların sonradan yapıldığı hissolunmaktadır. S.E.Malov, Orhun-Yenisey metinleri için yazdığı meşhur kayıtlarda bundan da bahsetmiştir. BİZ ve SİZ çokluk şahıs zamirlerinin menşeyini şöyle izah etmiştir: Bİ+Sİ=BİZ (BEN+SEN=BİZ) , Sİ+Sİ=SİZ (sen+ben=siz). Eğer durum böyleyse, o zaman çokluk hal şekilleri, teklik şahıs zamirlerinde sonraki burun sesinin olmadığı devirlerde türemeye başlamıştır. Olcas

o ETü. ol. NETS

anı : onu, ona. DVLT

anın : onun. DVLT

e-ne PMong. *e-ne this (этот): MMong. ene (SH, HYt), enɛ (IM), in (MA); WMong. ene (L 316); Kh. ene; Bur. ene; Kalm. enə; Ord. ene; Mog. enä; ZM ena (13-6a); Dag. ene (Тод. Даг. 139); Dong. ene; Bao. ene, ine; S.-Yugh. ene; Mongr. ne. EDAL

e-ne/a-ne "er" šū. "he", "she"

personal pronoun. SUZE

a-ne/ e-ne (Süm.) o 3. Tekil şahıs ve işaret zamiri.

ur-maḫ a-ne u₃-bi₂-te. ETCSL c.6.1.05-36

a-ne saĝ-ĝa₂-ni-še₃ diĝir-ra-am_3. ETCSL c.2.1.7-103

a-ne e₂-kur za-gin₃-še₃ na-gur. ETCSL c.2.4.2.22-29

a-ne-ne/ e-ne-ne/ e-ne: onlar. 3 çoğul şahıs zamiri. SNAX 

a-ne-ne dumu enegir₃^ki dumu urim₂^ki-ma-me-eš_2. ETCSL c.2.4.2.04-373

4ne-ne nam-ur-saĝ kalag-ga-ba. ETCSL c.2.4.2.15-47

a-ne-ne. ETCSL c.2.5.4.23-82

od

Ot=Feu.(yangın  Cf.chinois yat=soleil (güneş); sumérien= utu (utuki)=(güneş)=id.,

hébreu = tison, brandon (ateşli)

gallinomera ada=soleil,

japonais thwa=feu,

grec  = allumer, brûler, (yakmak, tutuşturmak)

gothique eit=feu,

mantcou tua=id.;

cathari (Bengale) od=id.;

limbu (Népale) ot=lumiére;(ışık)

zamucu yot = feu;

yacout wot=id.

L’arménien  désigne Pluton, ou, selon Néandre de Byzance,  or, ce dernier nom est allié ua persan  atech = feu. Bedros Keresteciyan

Utu=güneş. SNAX

od    esk. Ateş: Güncel Türkçe Sözlük 

od [ETü] ōt ateş << Atü. *hōt ▼ ETü ōt: ocak, od, oda, odak, odun, otağ NETS

od ‘ateş’ =ET. (Uyg.) oot-ötot. Öd. (DLT: odguç ‘ateşin alevi’) < *hot. TT: OD+(SUZ) ‘ateşsiz’). – ōt (Trkm). odır- ‘ateş yakmak. Ateş, duman. An.ağl: ot ‘barut’, otla ‘ateşlemek’, otlu ‘ateşli’, ot taşı ‘fırınlarda, tandırlarda kullanılan ateşe dayanıklı, göz göz delikli, siyah renkli bazalt taş. Ot beli ‘ateş küreği’.  – uot (Yak), hut (Hlç). TUGÜ

odun /udun (Süm.):

udun : soba, ocak, fırın. Akad. uttunum. SNAX

udun "tree, firewood. “. OTSL

udun "Ofen" . Akad. utūnu. SUZE

utunu oven, furnace, kiln. Süm. UDUN. TASD

odun ‘yakılmak için kesilmiş, parçalanmış ağaç’ – Az. odun. – Tkm. õdun. – Tatk utın. –Bşk. utın. –Kıg. otun. – KKlp. otın – Kzk. otun. – Tar. otun. –Özb. utin. – Nog. otın. –Alt. odun – Eski Türkçeden başlayarak kullanılır. Eren

odun [ETü] ōtuŋ yakıt, yakacak tahta < Etü. ōtun- yanmak +Ig. Uy < Atü. *hōt yakmak +In- → od. NETS

odun  1. Yakılmak için kesilmiş, parçalanmış ağaç.   Türkçe Sözlük 

odun    < ET. otuñ: odun; kereste; tahta; ağaç. || odun darah || odun gaşıh || odun küreyh || odun modun. Türkçe Sözlük

udun (Süm.) ocak. Türk dili UTUN (UDUN, OTUN, ODUN, OTIN) odun, yakacak (umum Türk). Olcas.

da gir₄ gu₂ izi udun sa-du₃-zu-um. ETCSL c.5.3.3-268

odun  ‘yakılmak için kesilmiş, parçalanmış ağaç’ = ET. otung, OT. otung (DLT) < ōtung < öt ‘ateş’, ōdun. (Trk.), odun (Az., Alt., Tel.)  oduŋ )Şor., Sag., Koyb., Kaça.), Moğ. modu(n) ‘odun’. TUGÜ

omega ~ Eyun.  ōméga ωμέγα Yunan alfabesinin son harfi, "büyük o" → mega+ NETS.

Bkz; alfa, alfabe, beta, cim, delta, elif, epsilon, gama, lam cim, sigma, pi

orak urakum.urudu ni₃-gid₂-da. Madeni çubuk

orak : tırpan; Türkistanda bir rütbe. — Sense; Rangstufe in Turkestan. | orak kuşu : cırtlak. — Grille.

arık : orak, turpan. — Ernte. ÇAOS

orak, -ğı  . 1. Yarım çember biçiminde yassı, ensiz ve keskin metal bir bıçakla, buna bağlı bir saptan oluşan ekin biçme aracı. 2. Ekin biçme zamanı:  3. Ekin biçme işi. Türkçe Sözlük 

orak ETü. orgak ot biçme aleti < ETü. *or- (ot) biçmek +gAk << ATü

Karş. ETü. orum (biçilmiş ot), orut (biçilmiş ot). Ancak orta sözcüğü, fiilin nihai anlamının kesmek olduğunu düşündürür. NETS

öşür/öşr < Ar. ‘uşr onda bir, mahsulün onda biri şeklinde alınan vergi, aşar < # ‘şr on e

šer on. ŞİMŞEK

öşür / öşr ~ Ar. ˁuşr عشر #ˁşr onda bir, üründen alınan onda bir vergi, aşar < Ar. ˁaşr/ˁaşara ͭ عشر/عشرة on → aşiret

● Karş. Akad. işruˁu (mahsulden alından vergi) < eşru/eşertu (on), İbr. maˁaşer (Musa kanunları uyarınca Tapınağa ödenen ondalık vergisi) <<>b ˁaşer (on). NETS