Etimoloji B harfi ile ... II

bab/bap ~ Ar bāb باب [#bwb] 1. kapı, 2. bir kitabı oluşturan bölümlerin her biri ~ Aram bābā בבא 1. kapı, 2. Talmud'u oluşturan risalelerden her biri = Akad.  bābu kapı NETS

babu opening, doorway, door, gate,

entrance. TASD

babu  Kapı. M. Tosun-K.Yalvaç

bab : yümn, sâdet, fâl, hayr, münasib-u niku; asitane, mürad, kapu, dervaze ve işik, cihet. — Heil, Glück, Vorzeichen; Schwelle, Thor; Seite. ÇOAS

bap/p < Ar. bāb kapı, bir kitabı oluşturan bölümlerden her biri < # bwb < Akad. bābu kapı. Şimşek

babum: kapı. SNAX

bap, -bı    Ar. b¥b 

a. (ba:bı) esk. 1. Kapı. 2. Kitaplarda bölüm, başlık. 3. Konu, husus 4. db. Arap dil bilgisinde mastar çeşitlerinden her biri.Türkçe Sözlük 

bābu  [KÁ :]  (n. fem.) gate

Arabic : bawaba  بَوابَة «gate». AKDI

bad (Sümerce); açmak, uzak olmak, yaymak, genişlemek, ayırmak. SNAX

Proto-Afro-Asiatic: *bad-

Meaning: separate

Borean etymology: Borean etymology

Semitic: *bud- 'take away' 1, 'separate' 2, 'disperse' 3

 Western Chadic: *bad- `split, divide, separate'

High East Cushitic: *bad- 'separate'

Omotic: *bad- 'split, cut (wood)'

Proto-Semitic: *bud-

Afroasiatic etymology: Afroasiatic etymology

Meaning: 'take away' , 'separate' , 'disperse'

Ugaritic: bd 1

Hebrew: bdd 2

Aramaic: (Emp) bdd 3

Mehri: abdēd

Harsusi: abdōd. NODI

bahriye/ bahr bahriye Ar.  baḥriyyaͭ بحرى ] deniz kuvvetleri, donanma. Ar baḥr بحر #bḥr deniz. NETS

Proto-Afro-Asiatic: *baḥVr-

Meaning: sea, lake

Semitic: *baḥr- 'sea, lake'

 Western Chadic: *bwaHVr- 'pond' 1, 'rivulet' 2

 East Chadic: *bwar- < *bwaHVr- 'sea, river'

Proto-Semitic: *bahr-

Afroasiatic etymology: Afroasiatic etymology

Meaning: 'sea, lake'

Syrian Aramaic: baḥr-

Arabic: baḥr-

Epigraphic South Arabian: bḥr

Geʕez (Ethiopian): bāḥr

Tigre: bähar

Tigrai (Tigriñña): baḥri

Amharic: bahǝr. NODI

barbar. U-bar. ubarum. Yabancı.

Ur-bar-ra. Barbarum: Kurt .SNAX

Mu-bar-ra =barbarum. Kurt. SNAX

ur-bar-ra-ke₄ sila₄ nu-ub-kar-re: Kurt kuzuyu kaçırmazdı/kapmazdı

ur-bar "Wolf". Akad.  barbaru , oder  ("Hund"). SUZE

ubar [FOREIGNER] wr. u-bar "resident alien" Akad.  ubāru.

urbara wr. ur-bar-ra "wolf" Akad. barbaru. TPSD

barbar ~ Fr. barbare yabancı, vahşi ~ Lat. barbarus a.a. ~ EYun. bárbaros βάρβαρος "anlaşılmaz bir dil konuşan kimse", a.a. NETS

barbar    Fr. barbare  sf. 1. Uygarlaşmamış (kavim, topluluk):  2. Kaba saba, ilkel:  3.mec. Kaba ve kırıcı. Türkçe Sözlük 

bebe/ bebek < çocd. Fa. baba, Ar. būbū, Fr. bѐbѐ, İng. baby. Akad. bābu küçük çocuk, bebek anlamına gelen kelime ilginçtir. Şimşek

ben / biz mae(Süm.);

mae : men. Ben. I. Ich. STDT

ben: men₂/men₃/-me/mae SNAX

ben birinci tekil kişi zamiri’ =ET., OT., ben (-men), men, maɳa, meni, meniɳ; (ben, bana, beni, benim). TUGÜ

menmi (min) : min, men, ben demek. — Ich. ÇAOS

ben : men .DVLT

ben: b/m dönüşmesi Türk dilinde, en eski kaynaklarda, ben sözcüğünün men/min biçiminde geçtiğini görüyoruz. Azeri türkçesinde ben yerine men dendiği biliniyor. Kazak ve Kırgız  Türkçesinde men sözcüğü ben anlamında geçer. Fars dilinde ben yerine men denir.  İZEY

ben; [ETü] Or 735 men birinci tekil şahıs zamiri. << ATü. Aslı  muhtemelen men olup burunsul ses ortamında Etü. önseste /b/ > /m/ kuralı uyarınca (karş.beyin, beniz, boynuz vb.) hipercorrectiona uğramıştır. NETS

bi I, 1st person pronoun: Tung. *bi; *bue, *mü-n-; Mong. *bi, *min-; *ba,

*man-; Turk. *bẹ-; Jpn. *bà-; Kor. *úrí.

PTung. *bi; *bue, *mü-n- 1 I 2 we (1 я 2 мы): Evk. bi 1; bu, mit 2;

Evn. bi 1; bu, mut 2; Neg. bi 1; bu, bitta / butta 2; Man. bi 1; be, muse 2;

SMan. bī 1 (2869); bō 2 (2871), mesə 2 (2872); Jurch. mi-n (853) 1; Ul. bi 1;

bū, bue 2; Ork. bi 1; bu 2; Nan. mi, dial. bi 1; bū, bue 2; Orch. bi 1; bu, biti 2;

Ud. bi 1; bu, minti 2; Sol. bi 1; bū, miti 2.

◊ ТМС 1,79: *bi ‘I’, 98: *bue ‘we (excl.)’, 539: *mu-n- ‘we (incl)’.

PMong. *bi, *min-; *ba, *man- 1 I 2 we (1 я 2 мы): MMong. bi, mino

(gen.) (HY 31, SH), bi, m[e]ni (gen.) (IM), bi, minu, mini (gen.) (MA) 1;

bida (HY 31), ba, mano (HYt, SH), ba, man- (IM) 2 etc.; WMong. bi, minu

(gen.) 1; bide, ba, man- 2; Kh. bi, minij (gen.) 1; bid, ba, man- 2; Bur. bi,

menī (gen.) 1; man- 2; Kalm. bi, min (gen.) 1; bid(n), man- 2; Ord. bi, mini

(gen.) 1; man- 2; Mog. bi ‘I’, nami, name, mini (gen), bida, mōn- ‘we’; ZM

bi (26-2), mennɛi (gen.) (26-10a); Dag. bī, minī (gen.) 1; bed, bā, mān- 2

(Тод. Даг. 123, 125, 126, 154); Dong. bi, mini (gen.) 1; biǯien, ma- 2; Bao.

be, mene (gen.) 1; bede, man- 2; S.-Yugh. bə; Mongr. bu (SM 30), muni

(gen.), ndā (D) (SM 247, 260) 1; buda (SM 30) 2.

◊ KW 44, MGCD 151.

PTurk. *bẹ- 1 I 2 (*bi-ŕ) we (1 я 2 (*bi-ŕ) мы): OTurk. ben 1 (Orkh.,

Yen., OUygh.), men 1 (OUygh.), biz 2 (Orkh., Yen., OUygh.); Karakh.

men 1 (MK, KB), biz 2 (MK, KB); Tur. ben 1, biz 2; Gag. ben 1, bis 2; Az.

man 1, biz 2; Turkm. men 1, bīz 2; Sal. mē(n) 1, pise(r) 2 (ССЯ 128); Khal.

man 1, biz 2; MTurk. ben 1 (Abush.), biz 2 (Abush.); Uzb. men 1, biz 2;

Uygh. man 1, biz 2; Krm. men 1, biz 2; Tat. min 1, bez 2; Bashk. min 1, beδ

2; Kirgh. men 1, miz 2; Kaz. min 1, biz 2; KBalk. men 1, miz 2; KKalp. men

1, biz 2; Kum. men 1, biz 2; Nogh. men 1, biz 2; SUygh. men 1, pɨz 2;

Khak. min 1, pəs 2; Shr. men 1, pis 2; Oyr. men 1, mis 2; Tv. men 1, bis 2;

Tof. men 1, bi’s 2; Chuv. e-bə 1, e-bər 2; Yak. min 1, bihigi 2 (Poss.); Dolg.

min 1, bihigi 2. ◊ EDT 346 (*bẹ-n), 388 (*biŕ), ЭСТЯ 2, 129-130, VEWT 77, 333, Stachowski 60, 179. EDAL

ben ‘birinci tekil kişi zamiri’ =ET, OT. Ben (-men). TUGÜ

men₂/men₃ (Süm.) ben, kendim.

me/ma-e(emesal lehçesi): ben. SNAX

me (Süm.) ben. Türk dili. MEN (BEN, BİN, ) ben. Pek çok Türk sözü, Sümer sözlerinden sondaki burun sesi ile ayrılır. Moğolca Bi(Ben). Olcas

me = ĝa₂'e/ĝin "ich" . Akad. anāku. SUZE

MI/MINI  Etrüskçe 'men-ben, mene-bene'. Prof. Mario Alinei

me: ben: Sanskrit [mayaa, mayi, me (mine), maaM (me), maamakaM (from me) svaaM (of myself).],  other [agam, at me; chugam, domh, to me; mi, I & me, mo, my (Scott) fi, fy ('m, 'n), i, mi, myfi (Welsh) me, I, me (Breton) me, meco (Italian) me, moi (French) êmi, mine (Lydian) amu, êmu, êmi, mu (I, me, my Carian)], Etruscan [mi, me, mia; me, mine; mek, of me, from me]. http://www.maravot.com/Indo-European_Table.html

me-en-de₃-en: biz . 1.çoğul şahıs zamiri. SNAX

me-en-de₃-/en\ eridug^ki-ta ĝal₂-la-da a-na-aš mu-e-de₃-la₂-e-ne. ETCSL c.2.2.3-240

me-en-de₃-en ga-ša-an-an na dlamma sag₉-ga-me. ETCSL c.2.8.3.1-26

e₂-gal ḫul₂-la me-te-ĝal₂ me-[en-de₃-en].ETCSL c.4.08.06-18

me-en-de₃-(en) personal pronoun "we".-me-en "ich bin" anāku

me-en-ze₂-en: personal. pronoun 2pl. "you". SUZE

za-e-en-ze₂-en/ zu-ne-ne: siz. 2. çoğul şahıs zamiri.

9 za-e-en-ze₂-en 1(DIŠ)-am₃ šu te-ba-ab-ze₂-en. ETCSL c.6.1.05-44

za-e-en-ze₂-en in-nu. ETCSL c.3.1.16-29

za-e-me-en-ze₂-en, za-e-en-ze₂-en "ihr". SUZE

Ben, sen, o, biz, siz, onlar gibi şahıs zamirleri Sümerce kaynaklıdır.

berrak < Ar. barrāq çok parlak, ışıltılı < barq kıvılcım, yıldırım < Ar. baraqa parladı, ışıldadı < # brk  < Akad. barāqu aydınlatmak, ışık vermek, parlamak. Şimşek 

berrak ~ Ar. barrāḳ برّاق  #brḳ çok parlak, ışıltılı < Ar. baraḳa برق parladı, ışıldadı, kıvılcımlandı. NETS