Etimoloji İ harfi ile ... I

ılgın gişkim (Süm.);

gişkim : yılgın. İlgin, ilgin ağacı, tamariska. Willow. STDT

^ĝiššinig "Tamariske" . Akad. bīnu. SUZE

ılgın, ılgın ağacı. Süm. geş şinig, binum. SNAX

ılgın Bir tür söğüt ağacı’=OT. yılgın – Sümer, gişkim (Tuna 18). ETY. Yış – Süm. Giş (Tuna, 7)- Alt. Cış. TUGÜ

ılgın; ETü.  yılgun, ılgın ağacı, tamarisk << ATü . NETS

yılgın : tabulğa : tabulğa, dubulğa ağacı — Tamariske, Tamariskenbaum. ÇAOS

ılgın    a. bit. b. Ilgıngillerden, Akdeniz bölgesinde yetişen bir ağaç veya ağaççık cinsi (Tamarix). Güncel Türkçe Sözlük 

bīnu  GIŠ.ŠINIG :1) tree, timber, medicine, magical purification : a tamarisk ; 2) Qatna : a tamarisk-shaped gem of lapis-lazuli ; See also : ṭarpu ' u. AKDI

Ilgın ‘bir tür söğüt ağacı’. OT. Yılgın.  Sümer, gişkim (Tuna 18).  Yılgın (Ker.). TUGÜ

ışık. izi.g(ar).: ışık yakmak, aydınlatmak,  parlamak

İzi/ iz-zi/izi₂:  işatum. Ateş, ısı, ışık, mangal

İzi kawum yakmak, yanmak

İzi…dab₅: aydınlatmak, aydınlanmak

İzi…la₂: yakmak

İzi-la₂: fener, meşale

İzi..ne-ne : körüklemek, alevlendirmek

İzi…sig : ateş üzerine koymak

İzi…şub: ateş atmak

İzi…te : tutuşturmak, ateşlemek

İzi…te-en: söndürmek. SNAX

ışık  KTÜ, ışık aydınlık, parıltı. Tü. Işı+ık. NETS

ışık

Ichyq = Clarté, Clair, Jour. Cf. Sumérien azag = brillant;  zend uch, ucha = le point du jour,              l’aurore. Grec = id. Bedros Keresteciyan.

Proto-Afro-Asiatic: *ʔis-

Meaning: fire

Borean etymology: Borean etymology

Semitic: *ʔišs- 'fire'

 Berber: *HVs- 'big fire'

Western Chadic: *ʔyas- 'fire'

East Chadic: *ʔis- make fire' 1, 'burn' 2

Notes: Cf. Rift *ʔaŝ- 'fire' (Irq aŝa, Gor aŝa, Alg aŝa, Bur aŝa) with a lateral *-ŝ-.

Proto-Semitic: *ʔišs-

Afroasiatic etymology: Afroasiatic etymology

Meaning: 'fire'

Akkadian: ʔišatu

Ugaritic: ʔišt

Phoenician: ʔs

Hebrew: ʔeš

Aramaic: (Emp) ʔsh, (Bibl) ʔešs-, (Palest) ʔišsat-

Mandaic Aramaic: ʕs̃tʔ

Geʕez (Ethiopian): ʔǝsat

Tigre: ʔǝsat

Amharic: ǝsat. NODI

ışık, -ğı    

1. Cisimleri görmeyi, renkleri ayırt etmeyi sağlayan fiziksel enerji, erke, ziya, nur, şavk r. 2. Bir yeri aydınlatmaya yarayan araç. 3. Aydınlanmak için kullanılan elektrik. 4. mec.Mutluluk, sevinç veya zekâdan doğan, özellikle yüzde ve gözlerde beliren parıltı. 5. mec. Yol gösteren, aydınlatan kimse, düşünce, eser vb. . 6. fiz. Yüksek derecede ısıtılan cisimlerin veya çeşitli enerji biçimleriyle uyarılan cisimlerin gaz ışı yaydığı gözle görülen ışıma.  Türkçe Sözlük 

ışık : bigiz, revnak, nur, dirahşan. — Glanz, Licht.

ışık : yaruğ , ruşen, aydın, çatlak, Schimmernd,  glänzend. | yaruğlığ : aydınlık, ruşenlik, ziya. — Glanz, Helle. ÇAOS

izi "Feuer". Akad.  išātu, le feu. SUZE

ışık ‘aydınlık’ ET (Uyg.) yaşuk, OT. yaşık ‘güneş’, Çağ. yaşık,

                işşığ (Ker.)

                işşiğ (Tav., Tuz.)

    şığ (Tel.)

                isıg (Az.)

                işık (Trkm.)

                yâruğlik (Özb.)

                yoruk (Uyg.)

                carık (Kırg). TUGÜ

 ^urudgur₁₀ u₂ kalag-ga-a izi dub-dub-ba. ETCSL c.5.3.6-64

e₂ ĝi₆ u₃-na-ka izi dib-ba. ETCSL c.4.14.1-115

me-lem₄-a-ni izi sud-e il₂-la-gin₇ ĝi₆ u₃ na  bi₂-gen₆ . ETCSL c.2.5.4.11-5

ihsas üstü kapalı anlatma, sezdirme, ima, duyum < Ar. ihsās hissettirme < Ar. hiss duygu # hss duyma, hissetme < hassa duydu, hissetti < Akad. hasāsu düşünmek, hatırlamak, bilinçli, farkında olmak, anmak, anlamak, kavramak, niyet etmek < Akad. hasisu kulak, akıl, anlayış, zeka < Akad hissatu, hissetum anlayış, zeka, kavrayış, akıl, hafıza, hatırlama. Şimşek 

ihsasAr. iḥsās إحساس  #ḥss hissettirme < Ar.  ḥiss حسّ duygu. NETS

ihvan kardeşler < ihwān < Ar. ahi, kardeşliğe ait, kardeşçe < ah kardeş < # xw < Akad. ahu kardeş. Şimşek

ihvanAr. ˀiχwān إخوان  #aχw kardeşler < Ar.    ˀaχ أخ kardeş. NETS

ikbal kabul görme < Ar. iqbāl kabul ettirme < Ar. qabul benimseme < #qbl ön tarafa dönme, yaklaşma, karşılaşma, birinin önderliğini kabul etme, benimseme, katılma, içine alma, konukseverlik gösterme < Akad. qubbulu kabul etmek, almak, onaylamak. Şimşek

ikbal Ar. iḳbāl إقبال  #ḳbl kabul görme, talihi yaver gitme < Ar.  ḳabila قبل aldı, kabul etti. NETS

ikrar kararlaştırma, konfirme etme < Ar. iqrār < Ar. qarār bir yerde durma, karar kılma, kalıcılık, istikrar < # qrr bir yerde durma, sabitlenme, pekişme < Akad. karāru koymak, yerleştirmek. Şimşek

ikrar Ar. iḳrār إقرار  #ḳrr kararlaştırma, konfirme etme < Ar. ḳarra قرّ durdu, yerleşti, karar kıldı. NETS

ilah    Ar. il¥h öz. a. (ila:hı, l ince okunur) din b. Tanrı. Çok tanrıcılıkta tanrı..

ulu    sf. 1. Erdemleri bakımından çok büyük, yüce: 2. Çok yüksek, çok büyük olan (şey).  BTSÖ

i₃-li₂/ilu. ilum. Tanrı, ilah. SNAX

ilah    Ar. il¥h 

a.       (ila:hı, l ince okunur) 1. Bir alanda yaratıcılığı ile hayranlık uyandıran, çok beğenilen, çok tutulan kimse: Müzik dünyasının ilahı. Moda ilahı. 2. din b. Çok tanrıcılıkta tanrı. Türkçe Sözlük 

ilu; wr. ilu "god" Akad. ilu.

İlu wr. diĝir; dim₃-me-er; dim₃-me₈-er; dim₃-mi-ir; di-me₂-er "deity, god, goddess" Akad. iltu; ilu . TPSD

il [RAISE] wr. il₂; il₅; il₂,li,  "to raise, carry" Akad. našû .  EL = e-lum ; [[il₂]] = il = IL₂ Sumerian il homophones .  .il = IL. il₂ = IL₂. il₃ = AN. il₄ = DIŠ. il₅ = EL. il₆ = AL׊E.  il₈ = IL×GAN₂@t. il₉ = LIL. il₁₀ = AL. ilx = AL.ŠE. Use of sign  AN .an (anu ana₂ am₆) . an [SKY].  an [SPADIX]. diĝir (digir dingir dingira) . diĝir [DEITY]. ilu (ili) . ilu [GOD]. Sümerian usanx is a rebus representation of Akkadian na-šu-u –um.

Sanskrit ila/ā:  Akad. e/ilu. The Language of the Harappans: From Akkadian to Sanskrit

İll : Arapça değildir. Nabatça olduğunu söyleyenler var. Süyuti, bunu “Tanrı’nın adlarından olduğu”na ilişkin görüşü benimseyerek aktarır. Kimi Kur’an yorumcuları da görüşlerini şöyle açıklarlar: “İll’ sözcüğü, İbranicedeki ‘il’ sözcüğünün Arapçalaştırılmışıdır. ‘İl’se ‘Tanrı’ demektir.

İl=İyl=el: ‘Cebrail’, ‘Mikail’ (Cebrael, Mikael)… gibi sözcüklerdeki il, ya da el Arapça değildir. Kenan’ca ve İbranice’dir. ‘Tanrı’ adlarındandır. Ve Kenan (Fenike) tanrılarının en önemlisinin adıdır. Ugarit yazıtlarında bu tanrının adı yeralmakta ve “Gök Tanrısı” olarak tanıtıldığı görülmekte. Turan Dursun I

ilah; Ar. ilāh إلاه #alh tanrı = İbr. ˀelōah אלוה  ● Tüm Sami dillerinde rastlanan ال biçimine karşılık الاه /אלה biçimi 7. yy'dan önce sadece İbranicede kaydedilmiştir. eşkökenliler: Ar. allāh: alimallah, Allah, besmele, billahi, bismillah, elhamdülillah, estağfurullah, euzubillah, eyvallah, fenafillah, fesuphanallah, ibadullah, illallah, inşallah, maazallah, maşallah, vallahi, yallah
Ar. ilāh: ilah, ilahi  Ar. allāh الله #alh < Ar. al-(i)lāh الله tanrı → ilah  Ar. rabb ربّ #rbb ulu kişi, malik, sahip, tanrı ~ Aram. rabb רבא 1. büyük (sıfat), 2.< Aram. #rbb/#rbw רבב/רבו büyük olma, artma, büyüme (= Akad. rabū büyük). NETS

ilu  [DINGIR : ]  (n. ; pl. ilū, ilānu) [Religion] god , deity ; bēt ilāni : the house of gods ; il āli : the god of the city / city god ; ilānû : favored by the gods ; ilu rabiu : a great god ; illil: the highest god / the supreme god / the god of gods ; bēt ili : the house of the god ; ṣalam ili : the image of the god ; angubbû : a standing god ; ilu mušallimu : a tutelary god ; iltu / ištāru : a goddess ; ilūtu : divinity / being a god ; ša lā ilāni : godless , impious , ungodly ; (ša) kī ili : godlike , divine ; nūrtānu : like Ninurta / divine ; (ša) ili : godly , pious , devout , believer (?) ; ilāni : the gods ; ilumma ! : by God ! palāḫu : to serve (a god) ; šār ilāni : l'esprit des dieux ;Comparison with other Semitic languages : Proto-Semitic : *ʾil «deity». Arabic : ulūhat  أُلُوهَة. Syriac:ʾalāhā  ܐܰܠܳܗܳܐ. Hebrew : ʾel . Ugaritic : ỉl   . AKDI

elu;  (god) see ilu. TASD

ilu : wr. ilu "god" Akad.  ilu   ilu [[ilu]] = i-lu = AN = AN-um . Akad. ilu "god, deity". SSED

Bkz; Allah, ilah, rab, tanrı, ulu

inkâr 

~Akad. nagaru.  Ar.inkār إنكار #nkr yalanlama, reddetme yadsıma < Ar. nakr/nukūr نكر/نكور  bilmeme, tanımama (= Akad. nakru yabancı, yad ).  NETS 

inkâr    Ar. ink¥r 

a. (inkâ:rı) 1. Yaptığını, söylediğini, tanık olduğunu saklama, gizleme, yadsıma. 2. Kabul etmeme, tanımama. Türkçe Sözlük 

inkar < Ar. yalanlama < # nkr < Akad. nakāru itiraz etmek, inkar etmek, farklı olmak, düşman olmak, dış görünüşünü değiştirmek. Şimşek

nakru  [LÚ.KÚR :]  (st. abs. naker)

foreign, enemy. Cf. nakāru. AKDI

nakāru  [KÚR :]  (vb. i/i ; stat. nakir, nakar)

G. to be foreign, enemy ; to revolt against s.o. (+itti) Gt. to become each other's enemy D. to change, alter ; to remove ; to transfer Š. to cause enmity

Comparison with other Semitic languages :

Proto-Semitic : *nakār

Arabic : nakira  نَكِرَ «to ignore»

Syriac : nukrayā  ܢܘܼܟܪܲܝܵܐ «foreign»

Hebrew : nākar  נָכַר

Ugaritic : nkr   «stranger». AKDI

nakāru : to become hostile, to be or become an enemy, to engage in hostilities, to be at war, to rebel against a ruler, to be alien, an outsider, to become estranged

to change one's mind, to become deranged, to talk senselessly, to have an unhealthy appearange, to change, to move away, to go into exile, to change (mostly for the worse), to become angry, to change domicile, to appropriate property, to take a person away, to countermand, overrule a command, to contradict, to refuse to deny a statement, a fact, to contest an agreement, to refuse a request, to speak a falsehood to become mutual enemies. TASD