Dünya'nın en eski antik oyunları hakkında http://boardgamesoftheworld.com/?hop=0 sitesinde bilinen en eski oyunlar kategoriler halinde listelenerek, nerelerde ve nasıl oynandıkları şemaları ve kurallarıyla gösterilmiş. Ayrıca http://mastersgames.com sitesinde de aşağı yukarı bütün oyunlar gösterilmiş. Bu oyunlar farklı kültür ve kökenden insanlar tarafından Dünya'nın birçok yerinde oynanmış hala da oynanmakta...
Bu oyunlardan en eski olan üç oyuna değinmek istiyorum.
GO oyunu: Kadim Çin'de zamanımızdan 5000 yıl kadar önce ortaya çıkmış olan ve şimdi GO (Baduk, Weic'hi) olarak bildiğimiz ve oynadığımız bu gizemli oyunun (http://aden-wwwaden.blogspot.com/2010/07/go-oyunu-ve-kozmoloji-go-sadece-bir.html) ortaya çıkışı ile ilgili birkaç rivayet var. Ancak bilinen bir Çin imparatoru tarafından şekillendirildiğidir.
Sümer Kraliyet Oyunu: Sümerlerin en eski şehirlerinden biri olan kadim Ur kentinde Leonard Woolley tarafından 1922-1934 yılları arasında yapılan kazılarda (1800 mezarda) büyük bir uygarlık ortaya çıkarıldı. Ele geçirilen ! çok kıymetli eserler British Museum'a taşındı. Bu konuda çok ilginç bir site var. The Royal Tombs of Ur http://www.mesopotamia.co.uk/tombs/home_set.html Gezmenizi tavsiye ederim. Bu kazılar sırasında bulunan kraliyet hazineleri arasında, şimdi "Kraliyet Oyunu" olarak adlandırılan bir oyun da bulundu ancak nasıl oynandığı ve kuralları uzun zaman çözülememişti. 1980 li yıllarda British Museum görevlisi Sümerce tabletleri çözerek oyunun nasıl oynandığını ve kurallarını yayınladı. http://www.mesopotamia.co.uk/tombs/challenge/cha_set.html
En eski uygarlıklarda aşağı yukarı aynı zamanlarda ortaya çıkmış olan (5000 yıl önce) bu oyunlar sadece bir 'oyun' değildi. Bu oyunlarda kadim bir kozmoloji ve kozmogoni anlayışı hakim olur, felsefi, ahlaksal ve inanışsal içerikler bulunurdu ve bunlarla içiçe düşünülürdü. Bu oyunlar hem soyut idi, aynı zamanda da somut dünyaya / hayata şekil vermekte kullanılırdı, gerçek hayatta temsil edilebilir / örneklenebilir nitelikte oyunlardı. Bu oyunlar yaşamın bir yansımasıydı, hayatı anlamaya (hatta yönetmeye) yönelik oyunlardı. Savaş gibi, bireysel ve kurumsal hayatın da bir yansımasıydı. Stratejik ve taktik yanları ağır basan, simgeler, semboller ve sayılarla ifade edilebilen ezoterik oyunlardı. Bu oyunlar sayesinde nice savaşların kazanılabildiğini tarih bize öğretiyor. Keşke Dünya'mızı yönetenler, siyasetçiler, bürokratlar, karar vericiler.., bu oyunlardan en az birini oynayabilse...Dünya çok farklı olurdu :))
Yine çok eski bir tarihi oyundan bahsetmeden geçmeyelim. Türk dünyası ve Asya'da da çok oynanan bu kadim oyun son zamanlarda ülkemizde de canlandırıldı. Mangala. http://www.mangala.com.tr Sevgilerle..